درمان خانگی قولنج نوزاد (نشانه‌های کولیک)

یکی از مشکلات شایع در دوران نوزادی، قولنج نوزادان یا کولیک است که باعث گریه‌های شدید و ناراحتی در نوزاد شما می‌شود. البته این وضعیت معمولاً در نوزادان زیر ۳ ماه دیده می‌شود و تا ۶ ماهگی بهبود می‌یابد. در واقع اگر برای گریه نوزادتان هیچ علتی پیدا نمی‌کنید، به احتمال زیاد کولیک یا قولنج دارد. در این مطلب از مجله جوان ایرانی بهترین درمان‌های خانگی برای قولنج نوزادان را به طور کامل شرح می‌دهیم.

درمان‌های خانگی برای قولنج و کولیک نوزادان

در این بخش به بررسی درمان‌های خانگی برای تسکین درد و ناراحتی ناشی از کولیک نوزادان می‌پردازیم.

ماساژ شکم

اگر شکم نوزاد خودتان را با روغن نارگیل یا روغن زیتون ماساژ دهید، به بهبود جریان خون کمک زیادی می‌کنید. در واقع در این روش می‌توانید مقداری روغن روی کف دست خود گرم کرده و شکم نوزاد را به آرامی در جهت عقربه‌های ساعت ماساژ دهید. به طور کلی برخی از مادران معتقد هستند طبق تجربه‌ای که دارند بهترین درمان کولیک نوزادان همین ماساژدادن آنها است. در واقع ماساژ نوزاد علاوه بر آرامشی که به نوزاد می‌دهد، باعث تقویت اعتماد به نفس آنها شده و کودک شما مطمئن می‌شود که تحت حمایت مادرشان قرار دارد. البته بهتر است هنگام ماساژ دادن، مادران به نوزادشان لبخند بزنند. حتی ماساژ به خواب باکیفیت و رشد نوزادان نیز کمک زیادی می‌کند. همچنین مانع از ابتلای نوزادان نارس به عفونت می‌شوند. البته دقت کنید هنگام ماساژ دادن باید دست‌های خودتان را خوب بشویید و از روغن گیاهی کنجد یا هر روغنی که مخصوص ماساژ بدن کودکان است استفاده کنید. حتی ماساژ می‌تواند به آزادسازی هوای درون شکم نیز کمک زیادی کند.

حمام آب گرم

یکی دیگر از روش‌هایی که به کاهش درد نوزادان کمک زیادی می‌کند، حمام آب گرم است. در واقع آب گرم باعث می‌شود که عضلات شکم شول شده و نوزاد شما احساس ناراحتی کمتری کند.

استفاده از کمپرس آب گرم

یکی دیگر از روش‌هایی که باعث تسکین درد و ناراحتی ناشی از قولنج نوزادان می‌شود، استفاده از کمپرس آب گرم است. حوله را در آب گرم خیس کرده، سپس آن را فشار داده و روی شکم نوزاد قرار دهید.

توجه به غذای مادر

اگر مادر شیر خودش را به فرزندش می‌دهد، نیاز است که برخی از غذاها را از رژیم غذایی خودش حذف کند. به عنوان مثال غذاهایی مانند لبنیات، غذاهای تند و کافئین ممکن است روی شیر تأثیر گذاشته و کودک شما احساس درد و ناراحتی بیشتری کند. همچنین مصرف غذاهایی مانند کلم، لوبیا و پیاز را کاهش دهید. اگر فرزند شما به شیر گاو حساسیت دارد، باید محصولات لبنی را حذف کنید. به عنوان مثال شیر، پنیر، ماست، خامه و کره را از رژیم غذایی خودتان حذف کنید. البته هیچ آزمایش مشخصی برای تشخیص حساسیت به پروتئین شیر وجود ندارد و شما نمی‌توانید برای اینکه متوجه شوید فرزندتان به پروتئین آلرژی دارد یا خیر، آزمایش خاصی از او بگیرید.

صرفاً پس از اینکه شیر را حذف کردید و علائم او را در طی این فرایند مشاهده کردید، تشخیص داده می‌شود. سپس ممکن است پزشک آزمایش مدفوع و خون از فرزند شما بگیرد.

استفاده از چای نعنا

طی تحقیقات انجام شده توسط مجله جوان ایرانی، چای نعنا خاصیت آرام بخشی دارد، اما فقط برای نوزادان بالای ۶ ماه مناسب است.

استفاده از پروبیوتیک‌ها

انواع پروبیوتیک‌ها کمک زیادی به کاهش درد و ناراحتی ناشی از کولیک نوزادان می‌کند. البته سعی کنید قبل از مصرف هر مکمل، با پزشک مشورت کنید.

تغییر در محیط نوزاد

اگر نور محیط زیاد است، سعی کنید آن را کم کنید، زیرا نور زیاد، نوزاد شما را تحریک می‌کند. صداهای بلند نیز برای نوزاد شما آزاردهنده است و می‌تواند او را تحریک کند. بنابراین سعی کنید محیطی که برای نوزادتان انتخاب می‌کنید، آرام و بی‌صدا باشد.

صبور بودن

قولنج نوزادان معمولاً پس از چند ماه بهبود می‌یابد، بنابراین توصیه ما به والدین گرامی این است که صبور باشند و از روش‌های مختلف استفاده کنند تا ببینند کدام روش بر نوزاد شما تاثیر بیشتری دارد.

مشورت با پزشک

اگر درد و ناراحتی ناشی از کولیک نوزاد شما بسیار شدید است یا علائم دیگری مانند استفراغ، تب یا کاهش وزن دارد، حتماً با پزشک مشورت کنید.

تعویض برند شیر خشک

اگر به کودک خودتان شیر خشک می‌دهید، در صورت ابتلا به کولیک، حتماً برند دیگری را امتحان کنید. نوزادان ممکن است به پروتئین‌هایی که در شیر خشک وجود دارد، حساس شوند. وعده‌های غذایی کوچکتر اما بیشتر به کودکان خودتان بدهید. به هیچ وجه بیش از حد یا خیلی سریع به نوزادان شیر ندهید. یک بطری شیر حدود ۲۰ دقیقه باید طول بکشد. اگر کودک شما سریعتر غذا می‌خورد، سعی کنید از یک سوراخ کوچک‌تر برای شیشه شیر استفاده کنید که سرعت تغذیه آنها کاهش یابد.

در آغوش گرفتن کودکان

سعی کنید کودک خودتان را در آغوش بگیرید، او را نوازش کنید و گاهی برایش آواز بخوانید. همچنین می‌توانید پشت آنها را گاهی ماساژ دهید.

در آغوش گرفتن نوزادان چه فوایدی دارد؟ روش صحیح بغل کردن را در این مطلب بخوانید:

فواید در آغوش گرفتن نوزادان

بیرون رفتن با نوزادان

گاهی اوقات پیاده‌روی کنید یا کودک خودتان را به ماشین سواری ببرید. بسیاری از نوزادان این حرکت را بسیار آرامبخش می‌دانند. حتی تاب‌های مخصوص کودکان یا صندلی‌های لرزان نیز گاهی کمک کننده است. فقط یادتان باشد که از کمربند ایمنی استفاده کرده و دستورالعمل‌های ایمنی آن را بخوانید. در این مدت می‌توانید از پستانک استفاده کنید تا کودکتان آرامش بیشتری داشته باشد.

استفاده از دستگاه نویزدار

برخی از دستگاه‌هایی که نویز دارند نیز ممکن است برای کودکان آرامبخش محسوب شود. به عنوان مثال صدای جاروبرقی یا خشک کن لباس و همچنین سشوار برای نوزادان کمک کننده است.

عمودی نگه داشتن نوزاد پس از تغذیه

بیماری رفلاکس برای برخی از نوزادان بسیار ناراحت کننده است. به طور کلی نوزادانی که سوزش سر دل دارند، ممکن است شیر مادر یا شیر خشک از طریق مری آنها به سمت بالا برگردد. در نتیجه اگر نوزاد خودتان را پس از شیر خوردن عمودی نگه دارید، علائم رفلاکس اسید را به خوبی کاهش می‌دهید‌. اما دقت کنید خوابیدن به پشت یا دراز کشیدن روی صندلی ماشین پس از صرف غذا، باعث ناراحتی و بد خلقی نوزادتان شده و شدت گرفتن علائمشان می‌شود‌.

تمرین پدال زدن

نوزاد را به پشت خود قرار دهید، او را به آرامی به سمت شکم فشار داده و نگه دارید. این روش باعث کاهش گاز معده می‌شود.

قنداق کردن با یک پتوی نرم

اگر فرزند خودتان را با یک پتوی نرم بپوشانید، احساس امنیت بیشتری کرده و در نتیجه به آرامش او کمک زیادی می‌کنید.

↵ نوزادانی که کولیک دارند با اینکه تغذیه آن‌ها خوب است، پوشک آنها تمیز است و هیچ مشکلی ندارند، اما ساعت‌های طولانی گریه می‌کنند. این مورد ممکن است برای والدین بسیار خسته کننده باشد، اما خبر خوب این است که قولنج موقتی بوده و شما بدانید که تنها نیستید، بسیاری از والدین درگیر این موضوع هستند. در این مورد هر پزشکی نظرات مختلفی دارد. برخی از آنها معتقد هستند به دلیل اینکه نوزاد به دنیای خارج از رحم عادت نکرده، برای مدت کوتاهی تحریک پذیر می‌شود. برخی دیگر معتقد هستند که نوزادان به غذای خاصی حساسیت دارند. هرچند علت دقیق کولیک شناخته شده نیست، اما در ادامه این بخش به بررسی دلایل شایع کولیک و قولنج نوزادان می‌پردازیم.

علت قولنج نوزادان یا کولیک

در این بخش به علت شایع قولنج یا کولیک نوزادان می‌پردازیم.

گاز معده

تجمع گاز در معده باعث ایجاد ناراحتی و گریه‌های شدید نوزاد شما می‌شود.

سیستم گوارشی نارس

یکی دیگر از مواردی که باعث ایجاد کولیک یا قولنج نوزادان می‌شود، سیستم گوارشی نارس آنهاست که هنوز تکمیل نشده و ممکن است به خوبی عمل نکند.

رژیم غذایی مادر

اگر مادر شیرده از غذاهای خاصی استفاده کند، ممکن است بر شیر او تأثیر گذاشته و در نتیجه باعث گریه‌های شدید و ناراحتی نوزاد شود. در واقع آلرژی یا حساسیت غذایی یکی دیگر از علت کولیک در نوزادان است.

تحریکات محیطی

صداهای بلند یا نورهای شدید، ممکن است بر روی نوزاد شما تأثیر منفی گذاشته و باعث ناراحتی آنها شود.

↵ البته برخی از پزشکان معتقد هستند قولنج ممکن است پاسخی به استرس یا اضطراب نوزادان باشد. همچنین سیگارکشیدن مادر و مواردی از این قبیل بر گریه نوزاد اثر دارد. هرچند این گریه‌ها برای نوزادان مضر تلقی نمی‌شود، اما ممکن است ناشی از یک ناراحتی باشد. به طور کلی از متخصص اطفال درخواست کنید تا یک معاینه کامل برای کودک شما در نظر بگیرد. اگر پزشک تشخیص داد که فرزند شما مبتلا به قولنج و کولیک است، راهکارهای مقابله‌ای را برای مدیریت این زمانِ استرس‌زا و سخت به شما ارائه می‌دهد.

مزایا و معایب ختنه نوزادان چیست؟ بهترین روش آن را در این مطلب بخوانید:

مزایا و معایب ختنه نوزادان چیست؟

زمان مراجعه به پزشک در مورد کولیک نوزادان

هرچند که معمولاً قولنج نوزادان، خطری برای سلامت آن‌ها ندارد و خود به خود بهبود یافته و درد و ناراحتی آنها تسکین خواهد یافت، اما در برخی از موارد نیاز است به پزشک مراجعه کنید. در ادامه این مطلب علائمی که با مشاهده آنها باید به پزشک مراجعه کنید را ذکر می‌کنیم.

• اگر نوزاد شما بسیار بی‌قراری می‌کند و با هیچ یک از روش‌های تسکین دهنده که در این مطلب به آن اشاره شد آرام نمی‌شود.
• اگر نوزادتان در تغذیه‌اش مشکل دارد یا دچار کاهش وزن شده است.
• استفراغ شدید یا مکرر نیز یکی دیگر از مواردی است که نیاز است تا نوزادتان را نزد پزشک ببرید.
• تغییر رنگ مدفوع یا وجود خون در مدفوع نیز یکی دیگر از مواردی است که باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
• همچنین اگر نوزاد شما دچار تب شده یا هرگونه علائم عفونت دارد باید، در اسرع وقت نزد پزشک متخصص اطفال بروید.

نکته‌های مهم در مورد قولنج نوزادان

• در واقع کولیک یک اصطلاح رایج است که از کلمه کولا مشتق شده است، به طور کلی به نوزادانی اطلاق می‌شود که مشکلات گوارشی دارند. این‌گونه نوزادان معمولاً بیش از ۳ ساعت در روز، بیش از ۳ روز در هفته و بیش از ۳ هفته گریه می‌کنند. البته برخی از نوزادان علائم آنها شبیه کولیک است؛ اما هرگز دچار این عارضه نیستند. البته این مورد توسط متخصص اطفال تشخیص داده می‌شود. در واقع شما والدین عزیز باید بدانید کولیک یا قولنج مشکل طولانی مدت برای فرزند شما ایجاد نمی‌کند و موقتی رفع خواهد شد، اما ممکن است برای والدین بسیار سخت باشد.
• نگهداری از نوزادی که مدام گریه می‌کند، ممکن است احساس ناامیدی برای پدر و مادر ایجاد کند. در چنین مواردی بسیار مهم است که از نزدیکان خودتان کمک بخواهید تا به مراقبت از کودک شما کمک کند.
• به هیچ وجه کودک خودتان را تکان ندهید، زیرا باعث آسیب جدی مغزی و حتی مرگ او می‌شوید. اگر احساس می‌کنید که حتماً باید کودکتان را تکان دهید و کمی عصبی شده‌اید، حتماً از دیگران کمک بخواهید.
• فراموش نکنید شما به عنوان والدین باعث کولیک یا قولنج نوزادان نشده‌اید. بنابراین به هیچ وجه احساس گناه نکنید.
• مطمئن باشید قولنج نوزادتان برطرف خواهد شد. بیشتر نوزادان در سن ۳ یا ۴ ماهگی بهبود می‌یابند.
• کودکانی که کولیک دارند به این معنی نیست که آنها ناسالم هستند یا مشکل خاصی دارند،
• روش‌های زیادی برای آرام کردن کودک شما وجود دارد که در این مطلب به آن اشاره شد.

علت استفراغ نوزاد چیست؟ تفاوت آن با ریفلاکس را در این مطلب بخوانید:

علت استفراغ نوزاد چیست؟

عوارض قولنج چیست؟

همان‌طور که در این مطلب به آن اشاره شد قولنج یا کولیک نوزادان خود به خود برطرف شده و عوارض خاصی را برای نوزاد به همراه ندارد.

اما ممکن است والدینی که اینگونه بچه‌ها را به دنیا می‌آورند، دچار افسردگی پس از زایمان شوند. همچنین آنها مدام خسته بوده و احساس ناتوانی می‌کنند. برخی از مادران شیرده زودتر از زمان موردنظر به شیردادن پایان می‌دهند.

اینگونه والدین دچار استرس و اضطراب شدیدی می‌شوند و گاهی فرزندشان را مدام تکان می‌دهند که البته این مورد بسیار خطرناک است.

تفاوت گریه کولیکی با گریه معمولی

شما عزیزان باید بدانید که معمولاً نوزادان گریه می‌کنند و این کاملاً طبیعی است. آن‌ها ممکن است خسته یا گرسنه شده باشند یا اینکه نیاز به کمی توجه داشته یا ممکن است بابت یک مشکل بیش از حد تحریک شده باشند. اما شما باید بدانید گریه کولیکی با گریه معمولی کاملاً تفاوت دارد، زیرا در گریه کولیکی نوزاد سالم بدون هیچ دلیل واضحی ساعت‌های متوالی گریه می‌کند و آرام نمی‌شود. آنها معمولاً از شروع به گریه می‌کنند‌. به طور کلی حدود یک پنجم نوزادان به این عارضه مبتلا می‌شوند و  گریه‌های آنها معمولاً برای بیش از ۳ ساعت در روز ادامه دارد.

سخن پایانی

همان‌طور که مشاهده کردید، قولنج یا کولیک نوزادان یکی از مشکلات رایج است که برای والدین بسیار چالش‌برانگیز است. علت دقیق آن کاملاً مشخص نشده، اما شما می‌توانید با استفاده از روش‌های خانگی و طبیعی علائم آن را کاهش داده و درد و ناراحتی نوزادان را تسکین دهید. البته دقت کنید حفظ آرامش شما به عنوان والدین از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر شما بتوانید آرامش خودتان را حفظ کرده و به نوزاد محبت کنید، به مرور زمان او بهبود می‌یابد. هرچند واقعاً این مشکل نوزادان بسیار خسته‌کننده و دشوار است، اما فراموش نکنید که موقتی است و به راحتی می‌توانید از آن عبور کنید. اگر شما عزیزان نیز تجربه‌ای در این مورد دارید، می‌توانید در انتهای مقاله بخش نظرات پیام خودتان را ثبت کنید‌.

منابع:

https://www.webmd.com/parenting/baby/how-to-treat-crying-and-colic-in-babies

https://familydoctor.org/condition/colic/

https://chiroformoms.com/blogs/kidz-techniques/colic-fussiness-in-babies?srsltid=AfmBOoodNnL5YrV9UfE425Op3jog0_APJjcp-MF2v6worUZ4BgmQa8qk

https://www.healthline.com/health/childrens-health/best-colic-remedies