بهترین راه درمان پرکاری تیروئید: علت + عوارض این بیماری
روش های درمانی تیروئید پرکار چگونه است؟
هترین روپرکاری تیروئید یکی از مشکلات تیروئیدی است که برای درمان آن ابتدا لازم است پزشک شما تشخیص دهد که شما مبتلا به آن هستید. پرکاری تیروئید با استفاده از سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی و بعدازآن توسط آزمایش خون تشخیص داده می‌شود. اگر آزمایش خون نشان‌دهنده پرکاری تیروئید باشد پزشک ممکن است تست جذب ید رادیواکتیو، اسکن تیروئید، سونوگرافی تیروئید را برای کمک به تعیین علت پرکاری تیروئید شما توصیه کند. در این مقاله از مجله جوان ایرانی در ارتباط با درمان پرکاری تیروئید به روش‌های مختلف صحبت کرده‌ایم و به علائم و عوارض این بیماری اشاره‌کرده‌ایم.
علائم پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید می‌تواند سایر مشکلات سلامتی را ایجاد کند. در طول معاینه پزشک ممکن است سعی لرزش خفیفی را در انگشتان شما در هنگام باز شدن رفلکس‌های بیش‌فعال، تغییرات چشم و پوست گرم و مرطوب تشخیص دهد. پزشک همچنین غده تیروئید شما را هنگام قورت دادن بررسی می‌کند تا ببیند بزرگ‌شده، برآمده یا حساس است و نبض شما را بررسی می‌کند تا ببیند سریع یا نامنظم است. پرکاری تیروئید می‌تواند انواع مختلفی از علائم و نشانه‌ها را ایجاد کند ازجمله:
- کاهش وزن ناخواسته، حتی زمانی که اشتها و مصرف غذا ثابت مانده یا افزایش می‌یابد.
- ضربان قلب سریع معمولاً بیش از 100 ضربه در دقیقه
- ضربان قلب نامنظم
- تپش قلب
- افزایش اشتها
- عصبی بودن، اضطراب و تحریک‌پذیری
- لرزش معمولاً در دست‌ها و انگشتان
- تغییر در الگوهای قاعدگی
- افزایش حساسیت به گرما
- تغییر در الگوی مدفوع به‌ویژه حرکات مکرر روده
- بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)
- خستگی و ضعف عضلانی
- مشکل در خوابیدن
- نازک شدن پوست
- موهای ظریف و شکننده
افراد مسن‌تر احتمال بیشتری دارد که هیچ علامت یا نشانه‌ای نداشته باشند یا علائم ظریفی مانند افزایش ضربان قلب، عدم تحمل گرما و تمایل به خستگی در طول فعالیت‌های معمولی را داشته باشند. ما در مقاله‌ای جداگانه از مجله جوان ایرانی با عنوان علائم پرکاری تیروئید به‌طور مفصل در ارتباط با این نشانه‌ها در افراد مختلف صحبت کرده‌ایم. برای آگاهی بیشتر از نشانه‌ها و تشخیص و درمان به‌موقع می‌توانید به آن مقاله مراجعه کنید.
علت پرکاری تیروئید
تیروئید که یک غده پروانه‌ای شکل است تأثیر زیادی بر سلامت شما دارد. هر جنبه‌ای از متابولیسم شما توسط هورمون‌های تیروئید تنظیم می‌شود. به‌طورمعمول تیروئید شما مقدار مناسبی از هورمون‌ها را ترشح می‌کند اما گاهی اوقات T4 بیش‌ازحد تولید می‌کند. این ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد ازجمله:
- بیماری گریوز
- بیماری پلامر
- تیروئیدیت
- مصرف بیش‌ازحد ید
- مصرف مکمل غذایی T3
- برخی از تومورهای بیضه و تخمدان که هورمون TSH تولید می‌کنند.
عوامل متعددی نیز موجب پرکاری تیروئید می‌شوند که عبارت‌اند از:
- سابقه خانوادگی به‌ویژه بیماری گریوز
- جنسیت زنانه
- سابقه شخصی برخی از بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع 1، کم‌خونی خطرناک و نارسایی اولیه آدرنال
راه‌های درمان پرکاری تیروئید
چندین روش درمانی برای پرکاری تیروئید وجود دارد. بهترین رویکرد برای شما بستگی به سن، شرایط فیزیکی، علت اصلی پرکاری تیروئید، ترجیحات شخصی و شدت اختلال شما دارد. درمان‌های پزشکی و درمان‌های خانگی برای این بیماری وجود دارند که ما در این مقاله آن‌ها را بررسی می‌کنیم. درمان‌های احتمالی پزشکی عبارت‌اند از:
- ید رادیواکتیو: ید رادیواکتیو که از طریق دهان مصرف می‌شود، توسط غده تیروئید جذب می‌شود، جایی که باعث کوچک شدن غده می‌شود. علائم معمولاً در عرض چند ماه فروکش می‌کند. ید رادیواکتیو اضافی طی هفته‌ها تا چند ماه از بدن ناپدید می‌شود. این درمان ممکن است باعث کند شدن فعالیت تیروئید به‌اندازه‌ای شود که کم‌کاری تیروئید در نظر گرفته شود و درنهایت ممکن است نیاز به مصرف هرروز دارو برای جایگزینی تیروکسین داشته باشید.
- داروهای ضد تیروئید: این داروها به‌تدریج علائم پرکاری تیروئید را با جلوگیری از تولید مقادیر اضافی هورمون غده تیروئید کاهش می‌دهند. آن‌ها شامل متیمازول و پروپیلیتیوراسیل هستند. علائم معمولاً طی چند هفته تا چند ماه شروع به بهبودی می‌کنند اما درمان با داروهای ضد تیروئید معمولاً حداقل یک سال و اغلب بیشتر ادامه می‌یابد. برای برخی از افراد این مشکل را برای همیشه برطرف می‌کنند اما افراد دیگر ممکن است عود را تجربه کنند.
- مسدودکننده‌های بتا: اگرچه این داروها معمولاً برای درمان فشارخون بالا استفاده می‌شوند و بر سطح تیروئید تأثیر نمی‌گذارند اما می‌توانند علائم پرکاری تیروئید مانند لرزش، ضربان قلب سریع و تپش قلب را کاهش دهند. به همین دلیل پزشک ممکن است آن‌ها را تجویز کند تا به شما کمک کند تا زمانی که سطح تیروئید شما به حد طبیعی نزدیک شود، احساس بهتری داشته باشید.
- جراحی (تیروئیدکتومی): اگر باردار هستید یا نمی‌توانید داروهای ضد تیروئید را تحمل کنید و نمی‌خواهید یا نمی‌توانید درمان با ید رادیواکتیو انجام دهید، ممکن است کاندیدای جراحی تیروئید باشید، اگرچه این گزینه در موارد معدودی است. در این عمل پزشک بیشتر غده تیروئید شما را برمی‌دارد.
برای درمان پرکاری تیروئید چه بخوریم؟
ماده معدنی ید نقش کلیدی در ساخت هورمون‌های تیروئید دارد. رژیم غذایی کم ید به کاهش هورمون‌های تیروئید کمک می‌کند. این مواد غذایی را به رژیم غذایی روزانه خود اضافه کنید.
- نمک غیریددار
- قهوه یا چای (بدون شیر یا خامه‌های لبنی)
- سفیده تخم‌مرغ
- میوه تازه
- آجیل‌های بدون نمک و کره‌های آجیل
- نان خانگی یا نان‌های بدون نمک، لبنیات و تخم‌مرغ
- ذرت بوداده با نمک غیریددار
- جو دوسر
- سیب‌زمینی‌ها
- عسل
- کلم بروکلی
- گل کلم
- کلم پیچ
چندین ماده مغذی برای سلامت تیروئید و ایجاد تعادل در تولید هورمون تیروئید ضروری هستند.
- آهن: سطوح پایین آهن با پرکاری تیروئید مرتبط است. غذاهای غنی از آهن مانند لوبیا خشک، سبزیجات برگ سبز، عدس، آجیل، طیور مانند مرغ و بوقلمون، گوشت قرمز، دانه و غلات کامل را مصرف کنید.
- سلنیوم: غذاهای غنی از سلنیوم ممکن است به متعادل کردن سطح هورمون تیروئید و محافظت از تیروئید شما در برابر بیماری کمک کنند. منابع غذایی غنی از سلنیوم ازجمله آجیل برزیلی، قارچ، چای، گوشت گاو و بره، برنج، سبوس جو دوسر و دانه‌های آفتابگردان را مصرف کنید.
- فلز روی: روی به حفظ سلامت سیستم ایمنی و تیروئید شما کمک می‌کند. منابع غنی روی مانند گوشت گاو، نخود، پودر کاکائو، قارچ، دانه کدوتنبل و گوشت بره مصرف کنید.
- کلسیم و ویتامین D: پرکاری تیروئید باعث ایجاد استخوان‌های ضعیف و شکننده می‌شود. ویتامین D و کلسیم برای ساختن استخوان سالم ضروری است. غذاهای غنی از کلسیم مانند اسفناج، لوبیا سفید، کلم پیچ، بامیه، شیر بادام و غلات غنی‌شده با کلسیم مصرف کنید. همچنین ماهی چرب، قارچ و جگر گاو حاوی ویتامین D هستند.
- چربی‌های سالم: چربی‌هایی که از غذاهای کامل و عمدتاً فرآوری نشده هستند ممکن است به کاهش التهاب کمک کنند. روغن بذر کتان، روغن‌زیتون، روغن آووکادو، روغن نارگیل، روغن آفتابگردان حاوی چربی‌های سالم هستند.
- ادویه‌ها: برخی از ادویه‌ها و گیاهان دارای خواص ضدالتهابی برای کمک به تعادل عملکرد تیروئید هستند. زردچوبه، فلفل سبز و فلفل سیاه ادویه‌هایی هستند که باید به وعده غذایی روزانه خود اضافه کنید.
پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را که در مورد درمان کم کاری تیروئید است را مطالعه کنید:
درمان پرکاری تیروئید در طب سنتی
پرکاری تیروئید ازنظر طب سنتی نیز ثابت‌شده است و ناشی از غلبه صفرا است که با اصلاح طبع و سبک زندگی می‌توان به درمان این عارضه کمک کرد. پرکاری تیروئید در لاغری تدریجی و افزایش دمای بدن، کلافگی و گرگرفتگی فرد تأثیر زیادی دارد. برای درمان طبق طب سنتی باید از مواد غذایی با طبع سرد و تر استفاده کرد. رفع مشکلات روانی نیز نقش مؤثری در درمان خواهد داشت. ماساژ گلو و اطراف آن با روغن‌های بنفشه، نیلوفر و گل سرخ نیز در طب سنتی برای درمان پرکاری تیروئید استفاده می‌شود. خواب این افراد ازنظر طب سنتی نیز باید منظم و تقریباً از 10 شب تا 5 صبح باشد.
درمان پرکاری تیروئید با مواد گیاهی
افراد مبتلا می‌توانند هر یک از گیاهان تخم گشنیز، بابونه، سنبل‌الطیب، بهارنارنج و بادرنجبویه را به نسبت مساوی باهم مخلوط کنند و یک قاشق مرباخوری از مخلوط پودر شده را به همراه 4 تا 5 لیوان آب در قوری بریزند تا دم بکشد. مبتلایان می‌توانند روزانه 3 لیوان از این دم‌نوش را میل نمایند. مصرف خاکشیر، خرفه و تخم شربتی برای مبتلایان پرکاری تیروئید توصیه می‌شود. همچنین می‌توانند از مواد غذایی که در قسمت قبل نام بردیم مانند توت خشک، برگه زردآلو، میوه‌هایی مانند هلو، آناناس، سیب، گریپ‌فروت و لیموشیرین و سبزی‌هایی مانند کلم بنفش، کلم بروکلی، شلغم انواع جوانه‌ها، انجیر، زیتون، گلاب و حبوباتی مانند نخود، تخم کدوحلوایی و قارچ استفاده کنند.
زنجبیل و پرکاری تیروئید
زنجبیل یکی از گیاهان با طعم بسیار خوب است که هم به‌عنوان ادویه و چاشنی غذا و هم به‌عنوان یک دم‌نوش می‌توان از آن استفاده کرد. این گیاه دارای خواص فوق‌العاده‌ای است که ما مقاله ای جداگانه از مجله جوان ایرانی را (خواص زنجبیل) به آن‌ها اختصاص داده‌ایم. خواص ضدالتهابی این گیاه سبب درمان بسیاری از بیماری‌ها می‌شود و حتی می‌تواند از سرطان نیز پیشگیری کند. زنجبیل ممکن است بتواند در درمان پرکاری تیروئید شما کمک بسیاری داشته باشد. البته توصیه ما این است که استفاده از زنجبیل را با پزشک خود در میان بگذارید زیرا ممکن است پرکاری تیروئید شما ناشی از التهاب تیروئیدیت نباشد و یا زنجبیل با دیگر داروهای شما تداخل داشته باشد.
درمان پرکاری تیروئید با پیاز
یکی از قدیمی‌ترین سبزیجات شناخته‌شده پیاز است که به‌عنوان درمان طبیعی برای بسیاری از مشکلات سلامتی و حفظ سلامت بدن استفاده می‌شود. پیاز منبع غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی است که آن را به یک گنج خوراکی تبدیل کرده است. در پیاز می‌توان پتاسیم، گوگرد، ویتامین‌های K، C، B1، B2 و بتا کاروتن را یافت. می‌توانید برای درمان پرکاری تیروئید یک پیاز قرمز را از وسط نصف کرده و ناحیه غده تیروئید گردن خود را با نیمی از آن ماساژ دهید. حرکات ماساژ به‌طور دایره‌ای شکل باشد و آب پیاز به تمام نواحی برسد. بعد از ماساژ نباید گردن خود را بشویید بلکه اجازه دهید آب پیاز تمام طول شب روی گردن شما باقی بماند. در این صورت می‌توانید باعث تحریک و بهبود عملکرد غده تیروئید به‌طور طبیعی شوید.
درمان پرکاری تیروئید در بارداری
درمان پرکاری تیروئید در دوران بارداری به عوامل متعددی بستگی دارد. برخی از این علائم عبارت‌اند از سلامت مادر، سن او، مرحله بارداری و اندازه غده تیروئید. پزشک ممکن است برخی داروها را برای درمان پرکاری تیروئید تجویز کند تا مقدار هورمون تیروئید را کاهش دهد. همچنین در صورت تشخیص پزشک ممکن است برای درمان جراحی انجام گیرد و بخشی از غده تیروئید برداشته شود. خانم‌های بارداری که مبتلا به پرکاری تیروئید باید بیشتر مراقب علائم باشند. اگر آن‌ها علائمی چون کمتر تکان خوردن جنین، تب داشتن، احساس بی‌قراری و وجود سرفه و احساس ضعف را داشتند باید فوراً با پزشک تماس بگیرند.
عوارض پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید می‌تواند به تعدادی از عوارض منجر شود:
- مشکلات قلبی مانند ضربان قلب سریع، اختلال ریتم قلب به نام فیبریلاسیون دهلیزی، نارسایی احتقانی قلب
- استخوان‌های شکننده زیرا هورمون تیروئید بیش‌ازحد در توانایی بدن برای ترکیب کلسیم در استخوان‌ها اختلال ایجاد می‌کند.
- مشکلات چشمی ازجمله برآمدگی، قرمزی یا متورم شدن چشم‌ها، حساسیت به نور و تاری یا دوبینی و حتی از دست دادن بینایی
- پوست قرمز و متورم اغلب در ساق پا و پا
- بحران تیروتوکسیک و تشدید ناگهانی علائم شما که منجر به تب، نبض سریع و حتی هذیان می‌شود.
کلام آخر
اگر کاهش وزن بدون دلیل، ضربان قلب سریع، تعریق غیرمعمول، تورم قاعده گردن یا سایر علائم و نشانه‌های مرتبط با پرکاری تیروئید را تجربه کردید به پزشک مراجعه کنید. توصیف کامل تغییراتی که مشاهده کرده‌اید بسیار مهم است زیرا بسیاری از علائم و نشانه‌های پرکاری تیروئید ممکن است با تعدادی از شرایط دیگر مرتبط باشد. اگر برای پرکاری تیروئید تحت درمان قرارگرفته‌اید یا در حال حاضر تحت درمان پرکاری تیروئید هستید طبق توصیه به پزشک خود مرتباً مراجعه کنید تا بتواند وضعیت شما را کنترل کند.
