راهکارهای تقویت مهارت های ارتباطی (برقراری ارتباط مؤثر)

در دنیای امروز مهارت‌های ارتباطی نقش بسیار مهمی در موفقیت شخصی، شغلی و حرفه‌ای افراد ایفا می‌کند. اگر شما بتوانید روابط مؤثر را با دیگران برقرار کنید، درهای جدیدی به روی شما گشاده شده و کیفیت زندگی‌تان به طور چشمگیری بهبود می‌یابد. در این مطلب از مجله جوان ایرانی به بررسی راهکارهای علمی و مؤثر برای تقویت مهارت‌های ارتباطی می‌پردازیم.

راهکارهای تقویت مهارت‌های ارتباطی

از آنجایی که مهارت‌های ارتباطی یکی از مهمترین عوامل موفقیت در زندگی شخصی و شغلی افراد است، در این بخش به بررسی راهکارهای تقویت مهارت‌های ارتباطی می‌پردازیم.

شناخت درست مخاطب

در مرحله اول شما عزیزان باید بدانید که مهارت‌های ارتباطی در هر شرایطی فرق دارد و از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است. بنابراین اگر می‌خواهید ارتباط خوبی با دیگران  برقرار کنید، باید شرایط و مخاطب خود را به خوبی بشناسید. به عنوان مثال اگر تمایل دارید با یک سازمان کوچک یا بزرگ قرارداد جدید امضا کنید، برای ایجاد ارتباط از ارسال ایمیل یا نامه‌نگاری رسمی دیگر استفاده کنید. اگر با همکار خود قصد ارتباط بیشتر برای همکاری دارید موارد توافق شده را رعایت کنید. به همین صورت با هر فرد یا سازمانی با شناخت قبلی، پیش بروید.

داشتن صداقت در کلام

سعی کنید همیشه در برخورد با دیگران صداقت در کلام و رفتار خودتان را رعایت کنید. به طور کلی اگر با دیگران رفتار دوستانه داشته باشید، باعث می‌شود که آنها راحت‌تر به شما اعتماد کنند و در نتیجه می‌توانید ارتباط بهتری برقرار کنید. سعی کنید همدیگر را در هر شرایطی حمایت کرده و به هم کمک کنید تا رفتار دوستانه و محبت‌آمیز شما باعث نزدیک شدن بیشتر به همدیگر شود.

آیا صداقت بیش از حد در زندگی خوب است؟ مضرات عدم صداقت را در این مطلب بخوانید:

آثار صداقت بیش از حد در زندگی

توجه کردن به لحن صدای خود

لحن صدا در محیط کار، روابط دوستانه و هر محیط دیگری، نقش خیلی مهمی را ایفا می‌کند. سعی کنید کلمات درست را با لحن مشخص بیان کرده تا دیگران متوجه صداقت کلام شما شوند. اگر تن صدای شما واضح نباشد و از کلمات نامناسب استفاده کنید، هیچ‌کس پیام‌های شما را درک نخواهد کرد. البته در کنار لحن صدای خوب، به حالت‌های چهره و همچنین زبان بدن خود نیز توجه کنید.

پیداکردن زمان توقف مکالمه

اگر مکالمه شما با دیگران مطابق انتظارتان پیش نرفت و احساس کردید که فضا در حال متشنج شدن است، سعی کنید گفتگو را به پایان برسانید. توقف گفتگو نشان‌دهنده ضعف یا شکست شما نیست، بلکه نشان‌دهنده اهمیتی است که شما به رابطه خودتان می‌دهید. بنابراین سعی کنید برای شروع دوباره آن زمان مناسبی را برای صحبت و گفتگو انتخاب کنید. اگر زمان مناسب برای گفتگو انتخاب نشود، چالش‌های زیادی ایجاد می‌شود. به عنوان مثال اگر از یک موضوع ناراحت هستید، نیاز نیست به محض اینکه همسرتان از سرکار به منزل می‌آید، آن را بیان کنید، زیرا او خسته است و ممکن است گفتگوی خوبی شکل نگیرد.

بیان واضح و شفاف

یکی دیگر از مهارت‌های ارتباطی این است که بتوانید افکار و احساسات خودتان را به صورت واضح و مختصر بیان کنید. برای اینکه این نوع مهارت را بهبود دهید، سعی کنید از جملات کوتاه و ساده استفاده کرده و پیام خودتان را به صورت ساده و مستقیم به راحتی بیان کنید. برای اینکه مفاهیم شما روشن‌تر شود، از مثال‌ها و تصاویر نیز می‌توانید استفاده کنید. البته در مکالمات عمومی از اصطلاحات تخصصی و فنی که برای دیگران بسیار نامفهوم هست به طور جدی خودداری کنید.

دقت به زبان بدن

برای تقویت مهارت‌های ارتباطی خود به زبان بدنتان دقت زیادی کنید، زیرا نقش بسیار مهمی در ارتباطات دارد و می‌تواند پیام‌های زیادی را بدون استفاده از کلمات منتقل کند. برای این کار سعی کنید با مخاطب تماس چشمی برقرار کنید، زیرا نشان‌دهنده توجه و احترام شما به طرف مقابل است. از حرکات دست استفاده کنید تا بتوانید بر نکات مهم تأکید کنید. همچنین از حرکات منفی مانند نگاه‌کردن به ساعت، عصبانی شدن، اخمو بودن، دست به سینه بودن و مواردی از این قبیل پرهیز کنید.

تقویت گوش دادن فعال

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های ارتباط مؤثر با دیگران گوش دادن فعال است. در واقع برای اینکه مهارت‌های ارتباطی خودتان را تقویت کنید، باید به صحبت‌های طرف مقابل خوب گوش داده و احساسات و نیازهای او را درک کنید. برای تقویت این نوع مهارت نیاز است که هنگام صحبت دیگران تمام توجه خودتان را به آنها معطوف کرده و سؤالات متفرقه نپرسید. بلکه دقیقاً سؤالاتی بپرسید که مرتبط با موضوع در حال بحث باشد تا بتوانید صحبت‌های گوینده را بازگو کنید و او متوجه شود که شما دقت می‌کنید‌.

چگونه شنونده خوبی باشیم؟ مهارت گوش کردن را در این مطلب بخوانید:

مهارت گوش کردن چیست؟

تقویت اعتماد به نفس

برای اینکه بتوانید در ارتباط با دیگران، موفق‌تر عمل کنید، اعتماد به نفس خودتان را تقویت کنید. برای این مورد سعی کنید نقاط قوت و ضعف خودتان را شناسایی کرده و آنها را بهبود دهید. از تکنیک‌های مثبت‌اندیشی استفاده کنید، همچنین سعی کنید به تمرین مهارت‌های ارتباطی بپردازید.

یادگیری از تجربیات گذشته

سعی کنید همیشه و در هر حالی از تجربیات گذشته درس بگیرید. تجربیات گذشته منابع ارزشمندی برای یادگیری و بهبود مهارت‌های ارتباطی هستند. به عنوان مثال این نوع تجربیات را تحلیل کرده و نقاط ضعف و قدرت خودتان را شناسایی کنید. سعی کنید از اشتباهات گذشته درس بگیرید و آنها را به هیچ وجه تکرار نکنید. همچنین تجربیات موفق خودتان را مرور کنید و از آنها در شرایط خاص استفاده کنید.

توسعه مهارت‌های مذاکره

سعی کنید مهارت‌های مذاکره خودتان را تقویت کنید تا بتوانید در موقعیت‌های مختلف به موفقیت‌های خوبی دست یابید. برای این مورد قبل از ورود به مذاکره، اطلاعات لازم را جمع‌آوری کرده و اهداف خود را مشخص کنید. سعی کنید نظرات و نیازهای طرف مقابل را گوش دهید و راه حل‌های مشترک پیدا کنید. البته در مذاکره‌ها به هیچ وجه انعطاف‌پذیری را فراموش نکنید و همیشه دنبال راه حل‌هایی بگردید که برای هر دوی شما قابل قبول باشد.

مدیریت و کنترل استرس

افرادی که استرس دارند باید بدانند که بر مهارت‌های ارتباطی آنها تأثیر بسیار منفی می‌گذارد. برای مدیریت استرس سعی کنید تنفس عمیق بکشید تا به کاهش استرس شما کمک زیادی شود. همچنین به صورت روزانه یا یک روز در میان ورزش کنید تا وضعیت روحی و جسمی شما بسیار بهتر شود‌ همچنین از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند مدیتیشن یا یوگا نیز می‌توانید بهره ببرید. اگر شرایط رفتن به باشگاه را ندارید، می‌توانید اپلیکیشن آن را دانلود کرده، همچنین ویدئوهای آن را از یوتیوب دریافت کنید و در خانه به مدیتیشن بپردازید.

پذیرش بازخورد از دیگران

یکی دیگر از مواردی که باعث تقویت راه‌های ارتباطی می‌شود این است که سعی کنید از دیگران بازخورد دریافت کنید و آن را بهبود بخشید. برای این کار به بازخوردهای دیگران به خوبی گوش دهید و از آنها بهره‌برداری کنید. همچنین اگر بازخورد منفی مشاهده کردید، از دفاع کردن پرهیز کرده و سعی کنید از آنها درس خوبی بگیرید. اگر از دیگران درخواست بازخورد کنید راحت‌تر می‌توانید نقاط ضعف و قوت خودتان را شناسایی کنید.

توسعه هوش هیجانی

در واقع هوش هیجانی مرتبط با توانایی درک و مدیریت احساسات خود و دیگران است. این‌گونه مهارت‌ها به شما کمک می‌کند تا ارتباطات بهتری با دیگران برقرار کنید. در واقع مهارت‌های ارتباطی قوی، جز کلیدی هوش هیجانی محسوب می‌شود. این نوع مهارت‌ها به شما کمک می‌کنند تا سبک ارتباطی خودتان را متناسب با شرایط و روابطی که دارید قوی‌تر کنید.

برای تقویت هوش هیجانی ابتدا احساسات خودتان را بشناسید و آنها را به درستی مدیریت کنید. در مواجهه با موقعیت‌های استرس‌زا احساسات خودتان را کنترل کرده و با آرامش مشکلات را حل کنید. همچنین احساس و نیازهای دیگران را درک کنید، با آنها همدلی کرده و در حد توانتان به نیازهای آنها پاسخ دهید.

همدلی و پذیرش احساسات

برای اینکه روابط عمیق‌تری با دیگران برقرار کنید، همدلی به شما کمک زیادی می‌کند. در واقع شما می‌توانید با پذیرش احساسات و نیازهای دیگران با مخاطب ارتباط بهتری داشته باشید. برای کسب این نوع مهارت سعی کنید به صحبت‌های طرف مقابل بادقت گوش کرده و احساسات و نیازهای او را به خوبی درک کنید. هر نوع احساسی که نسبت به وضعیت طرف مقابل بیان کنید، نشان می‌دهد که او را به خوبی درک می‌کنید. همچنین در صورت امکان به طرف مقابل کمک کنید تا بتواند مشکلات خودش را حل کند.

داشتن نگرش مثبت

برای اینکه مهارت‌های ارتباطی شما تقویت شود و با دیگران ارتباط خوب داشته باشید، نیاز است که ذهنی باز و نگرش مثبت را درون خود تقویت کنید. احساسات خودتان را درک کرده و آن را مدیریت کنید تا بتوانید با دیگران همدلی و ارتباط مؤثری داشته باشید.

بهبود نوشتار خود

ارتباطات نوشتاری به سه بخش تقسیم می‌شود. نوشتن بدون واسطه، نوشتن با واسطه و نوشتن الکترونیک. نوشتن بدون واسطه در واقع پیام‌هایی است که مستقیماً از خود فرستنده، می‌خوانید یا می‌شنوید. مانند ارتباطات الکترونیکی، پیام‌رسانی فوری، ایمیل و پیامک. دقت کنید این ارتباطات دیجیتال و الکترونیکی دارای مشکلات و محدودیت‌های زیادی است. ممکن است از پیام شما تفسیر نادرستی شود، همچنین به دلیل عدم وجود نشانه‌های غیرکلامی و عدم تماس شخصی در برقراری ارتباطات، باعث ایجاد محدودیت‌هایی خواهد شد.

سازگار شدن با مخاطب

زبان مکالمه خودتان را متناسب با فردی که با او در ارتباط هستید به خوبی تنظیم کنید. در واقع در محیط‌های حرفه‌ای از زبان رسمی برای انتقال پیامتان استفاده کنید و از طرف دیگر هنگام صحبت با دوستان، اقوام یا همسالان خود به صورت غیررسمی مکالمه مناسب‌تری است.

اجتناب کردن از زبان مبهم

برای بهبود و تقویت مهارت‌های ارتباطی سعی کنید از کلماتی که دارای معانی دوگانه هستند اجتناب کنید، زیرا ممکن است پیام شما به اشتباه تفسیر شود. در نتیجه باعث ایجاد اختلاف بین شما خواهد شد.

ایجاد فرهنگ سازمانی مثبت

برای تقویت مهارت‌های ارتباطی، فرهنگ شرکت یا فرد مقابل نیز بسیار مهم است و نقش حیاتی در ارتباطات مؤثر دارد. به طور کلی در یک محیط کاری مثبت یا در برخورد با یک فردی که دارای ذهنیتی و نگرش مثبت است، اگر جوی مبتنی بر شفافیت، اعتماد، همدلی و گفتگوی باز حاکم باشد، معمولاً ارتباطات آسان و مؤثرتر خواهد بود.

آمادگی از قبل

قبل از اینکه هر ارتباطی را شروع کنید، خودتان را آماده کرده و بدانید که چه چیزهایی باید بگویید. در برخورد با هر ارتباطی از ابتدا تا انتها کمی تفکر کنید و همچنین برنامه‌ریزی کنید که چگونه به سؤالات و انتقادات پاسخ می‌دهید. همچنین سعی کنید موارد غیرمنتظره را نیز پیش‌بینی کنید.

همچنین سعی کنید قبل از صحبت‌کردن کمی مکث کنید، طوری صحبت کنید که بعد از تمام شدن مکالمه، شرمنده نشوید، همچنین از ارسال هرگونه پیام نامناسب جلوگیری کنید. حتی می‌توانید اگر پیام خود را به صورت چت و آنلاین ارسال می‌کنید، از طریق ابزارهایی که بر روی گوشی نصب می‌شود، گرامر و املای آن را بررسی کنید. البته این مورد بیشتر در ارسال پیام‌های رسمی مدنظر قرار می‌گیرد.

حذف یا به حداقل رساندن عوامل حواس پرتی

اگر با شخص یا گروهی به صورت حضوری صحبت می‌کنید، وسایل الکترونیکی غیرضروری را کنار بگذارید تا از حواس‌پرتی شما خودداری شود و تمام تمرکز خودتان را بر روی فردی بگذارید که در مقابل شما حضور داد.

چگونه در مصاحبه کاری حرفه‌ای عمل کنیم؟ (آمادگی برای مصاحبه شغلی)

چگونه مصاحبه کاری موفق داشته باشیم؟

سریع‌ترین راه برای بهبود ارتباطات

البته شما عزیزان باید بدانید که هیچ راه و مسیر میان‌بر واحدی وجود ندارد. اما به طور کلی اگر بر گوش دادن فعال تمرکز کنید، نتایج قابل توجهی کسب خواهید کرد. در واقع سعی کنید به شخص گوینده توجه زیادی کنید. سؤالات مرتبط و واضح بپرسید و به هیچ وجه صحبت او را قطع نکنید. اگر به گوینده احترام بگذارید، نشان‌دهنده این است که صحبت‌های او را به خوبی درک می‌کنید. این نوع گوش دادن به شما کمک می‌کند تا با تکنیک‌های ارتباطی مؤثر، به خوبی هماهنگ شوید.

سخن پایانی

به طور کلی مهارت‌های ارتباطی به شما کمک می‌کند تا ارتباط مؤثری با افراد دیگر برقرار کنید و از ایجاد هرگونه احساسات منفی پیشگیری شود. در این مطلب از مجله جوان ایرانی به بررسی راهکارهای تقویت مهارت‌های ارتباطی می‌پردازیم. اگر شما عزیزان نیز تجربه‌ای در این مورد دارید، می‌توانید در انتهای مقاله بخش نظرات پیام خود را با ما و سایر مخاطبان جوان ایرانی در میان بگذارید.

منابع:

https://connectedspeechpathology.com/blog/how-to-improve-communication-skills

https://www.simplilearn.com/how-to-improve-communication-skills-article

https://connectedspeechpathology.com/blog/how-to-improve-communication-skills

https://www.coursera.org/articles/strategies-in-communication

https://www.forbes.com/sites/tessbrigham/2024/07/30/managing-hybrid-teams/

https://www.manpowergroup.com/en/insights/10-communication-skills