علائم چربی خون چیست؟ درمان خانگی مفید آن
هر آنچه در مورد چربی خون، علائم + درمان آن باید بدانید
برای شما نیز اتفاق افتاده است که احساس حرارت زیاد در بدن مخصوصاً در کف پا داشته باشید؟ آیا علت این امر را میدانید؟ ما در این مقاله از مجله جوان ایرانی در ارتباط با فشارخون و علائم فشارخون صحبت کردهایم. تا پایان این مطلب ما به بررسی یک تست خانگی جالب برای تشخیص فشارخون و همچنین قاتل فشارخون پرداختهایم. برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
بزرگترین عامل چربی خون
هیپرلیپیدمی یک اصطلاح پزشکی برای سطوح بالای غیرطبیعی چربیها در خون است که شامل کلسترول و تری گلیسیرید میشود. اگرچه چربی خون میتواند ارثی باشد اما اغلب نتیجه عوامل سبک زندگی ازجمله رژیم غذایی نامتعادل و فعالیت بدنی بسیار کم است. دو طبقهبندی اصلی برای چربی خون وجود دارد: خانوادگی و اکتسابی. نوع خانوادگی آن از ژنهایی نشئت میگیرد که از والدین خود به ارث بردهاید. نوع اکتسابی نتیجه موارد زیر است:
- شرایط بهداشتی زمینهای
- داروهایی که مصرف میکنید
- انتخابهای سبک زندگی
بزرگترین عامل فشارخون انتخاب سبک زندگی اشتباه است. انتخابهای زیر شانس ابتلا به سطوح کلسترول بالا را افزایش میدهد:
- یک رژیم غذایی نامتعادل
- ورزش ناکافی
- سیگار کشیدن یا قرار گرفتن منظم در معرض دود سیگار
- اضافهوزن یا چاقی
- مصرف زیاد الکل
برخی از شرایط سلامتی نیز میتوانند به سطوح بالای کلسترول کمک کنند ازجمله:
- بیماری کلیوی
- دیابت
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- تیروئید کمکار
- بیماری کبد
علائم بیماری چربی خون
هیپرلیپیدمی معمولاً تا زمانی که به وضعیتی که افراد دچار عوارض اورژانسی، مانند حمله قلبی یا سکته مغزی میشوند، نرسد، علائمی را نشان نمیدهد. اینها زمانی اتفاق میافتند که کلسترول بالا منجر به ایجاد پلاک در شریانهای شما شده است که جریان خون را محدود یا مسدود میکند. یک آزمایش خون ساده به شما و پزشکتان اجازه میدهد از میزان کلسترول خون خود مطلع شوید. هیپرلیپیدمی خود علائمی ایجاد نمیکند، اما ممکن است درنهایت منجر به شرایط و علائم دیگر شود. بااینحال، اگر منجر به بیماری عروق کرونر قلب (CHD) یا تصلب شرایین شود، علائم در بزرگسالان میتواند شامل موارد زیر باشد:
- درد یا فشار قفسه سینه (آنژین صدری)
- انسداد رگهای خونی در مغز و قلب
- فشارخون بالا
- حمله قلبی
- سکته
علائم چربی خون عصبی
چربی خون میتواند ارتباط مستقیمی با اعصاب دارد. استرس و اختلالات عصبی میتوانند میزان کلسترول یا چربی خون را افزایش دهند. تحقیقاتی نیز در سال 2013 منتشر شد که مبنی بر این بود که افرادی که شغلهای استرسزا دارند یا افراد عصبی بیشتر از افراد عادی فشارخون دارند. اختلالات عصبی، استرس و افسردگی در درازمدت میزان هورمون کورتیزول را افزایش میدهند که این موجب چاقی در ناحیه شکم خواهد شد. همچنین در کل اعضای بدن میتوانید تغییر و اثر چشمگیر چربی را ببینید. پرواضح است که استرس و اختلال عصبی یک واکنش طبیعی و خودکار است که میتواند بر بسیاری از فعالیتهای بدن تأثیر بگذارد. یکی از این اثرها، تأثیر بر چربی خون است به این صورت که میتواند کلسترول خون را بالا ببرد. از علائم این کلسترول بالا در خون میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- خستگی یا کوفتگی بدن
- سردردهایی که سنگینی سر را به همراه دارد
- تلخ شدن و خشکی دهان
- وزوز گوش
- ورم و پف کردن صورت
- سرگیجه و عرق کردن مفرط
- خوابآلودگی و احساس کرخی و سنگینی بدن
علائم چربی خون در پاها
خطرناکترین چیز در مورد تجمع کلسترول این است که این وضعیت تا زمانی که به سطح خطرناکی نرسد و شروع به تأثیر در زندگی روزمره شما کند، هیچ علامتی نشان نمیدهد. تنها راه تشخیص و پیشگیری، معاینه منظم خون است. هنگامیکه سطح کلسترول در خون به حد شدیدی افزایش مییابد شروع به تأثیر بر تاندون آشیل پاهای شما میکند. این بهنوبه خود میتواند منجر به علائم قابلمشاهده در پاهای شما شود. در اینجا مواردی وجود دارد که باید به آنها توجه کنید که در ارتباط با چند مورد آن در ادامه توضیحی آوردهایم:
- گزگز و خواب رفتن پاها
- گرفتگی عضلات پا
- تغییر در رنگ پوست و ناخن
- داغ شدن کف پا هنگام خواب به حدی که فرد را بیدار کند.
- درد در ناحیه ساق و کف پا
درد در پاها
هنگامیکه رگهای پاهای شما مسدود میشود، مقدار کافی خون غنی از اکسیژن به قسمت پایینی شما نمیرسد. میتواند باعث شود پای شما احساس سنگینی و خستگی کند. اکثر افرادی که سطح کلسترول بالایی دارند از درد سوزش در اندام تحتانی شکایت دارند. فرد ممکن است در هر بخشی از ساق پا مانند ران یا ساق پا احساس درد کند. درد عمدتاً هنگام راه رفتن فرد حتی برای مسافت کم احساس میشود.
گرفتگی عضلات پا
گرفتگی شدید پا در هنگام خواب یکی دیگر از علائم رایج سطوح بالای کلسترول است که به شریانهای اندام تحتانی آسیب میرساند. گرفتگی یا اسپاسم بیشتر در پاشنه پا، جلوی پا یا انگشتان پا احساس میشود. این وضعیت در شبهنگام خواب بدتر میشود. آویزان کردن پا از روی تخت یا نشستن میتواند گزینهای برای تسکین آن باشد و کمک به جریان خون به سمت پایین در اثر نیروی گرانش.
تغییر در رنگ پوست و ناخن
کاهش جریان خون میتواند رنگ ناخن پا و پوست را نیز تغییر دهد. این عمدتاً به این دلیل است که سلولها به دلیل کاهش جریان خون حامل مواد مغذی و اکسیژن، تغذیه مناسبی دریافت نمیکنند. پوست براق و سفت میشود و ناخن پا ممکن است ضخیم شود و بهآرامی رشد کند.
علائم چربی خون در آزمایش
کلسترول بیشازحد (200 تا 239 میلیگرم در دسی لیتر بالا مرزی و 240 میلیگرم در دسی لیتر بالا است) سالم نیست زیرا میتواند موانعی در بزرگراههای شریان ایجاد کند که در آن خون به بدن شما میرسد. این به اندامهای شما آسیب میرساند. کلسترول بد (LDL) خطرناکترین نوع است زیرا باعث میشود رسوبات کلسترول سخت شده (پلاک) در داخل رگهای خونی شما جمع شود. این کار عبور خون را سختتر میکند که شما را در معرض خطر سکته مغزی یا حمله قلبی قرار میدهد. به کلسترول، نوعی چربی، فکر کنید که در اتومبیلهای لیپوپروتئینی از طریق خون شما حرکت میکند.
- لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) بهعنوان کلسترول بد شناخته میشود زیرا میتواند شریانهای شما را مانند یک کامیون بزرگ که خراب میشود و مسیر ترافیک را مسدود میکند مسدود کند. (تعداد بالای مرزی: 130 تا 159 میلیگرم در دسی لیتر. بالا: 160 تا 189 میلیگرم در دسی لیتر.)
- لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم (VLDL) نیز بد نامیده میشود زیرا حامل تری گلیسیرید است که به پلاک شریان اضافه میشود. این نوع دیگری از مسدودکنندههای ترافیک است.
- لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) بهعنوان کلسترول خوب شناخته میشود زیرا کلسترول را به کبد شما میآورد و از شر آن خلاص میشود. این مانند یدککشی است که وسایل نقلیه خراب را از خطوط ترافیکی خارج میکند تا وسایل نقلیه بتوانند حرکت کنند. در این مورد، راه را برای عبور خون از رگهای خونی شما باز میکند. برای HDL خود، نمیخواهید عددی کمتر از 40 میلیگرم در دسی لیتر داشته باشید.
علائم چربی خون در کودکان
کلسترول بالا و تری گلیسیرید بالا میتواند کودکان و بزرگسالان را تحت تأثیر قرار دهد. داشتن کلسترول یا تری گلیسیرید بالا یک عامل خطر برای حملات قلبی و سایر انواع بیماریهای عروق کرونر قلب است. بااینحال، درمان میتواند تا حد زیادی این خطرات را کاهش دهد و به کودکان اجازه دهد زندگی کامل و سالمی داشته باشند. هنگامیکه کلسترول یا تری گلیسیرید بالا در خون جمع میشود، میتوانند شریانها را مسدود کنند. این میتواند منجر به حمله قلبی، سکته مغزی یا سایر مشکلات شود. علل شایع هیپرلیپیدمی در کودکان عبارتاند از:
- ژنتیک: برخی از بیماریهای ارثی بر نحوه پردازش کلسترول توسط بدن تأثیر میگذارد. افراد مبتلابه این شرایط ممکن است کلسترول یا تری گلیسیرید بالا داشته باشند و خطر بیماری قلبی بالاتری داشته باشند. هیپرلیپیدمی ژنتیکی هیپرکلسترولمی خانوادگی (FH) نامیده میشود.
- دیابت: دیابت نوع 1 یا نوع 2 میتواند منجر به سطوح بالای چربی شود.
- رژیم غذایی و چاقی: غذاهای فرآوری شده و غذاهای سرشار از چربیهای اشباع و ترانس ممکن است باعث افزایش سطح کلسترول در کودکان شوند. هیپرلیپیدمی نیز در کودکان چاق شایعتر است.
هیپرلیپیدمی ممکن است علائمی ایجاد نکند، بنابراین بسیاری از کودکان تا زمانی که آزمایش خون انجام ندهند از ابتلا به آن اطلاعی ندارند. برخی از انواع هیپرلیپیدمی ژنتیکی (ارثی) میتواند باعث موارد زیر شود:
- برجستگیهای چربی روی پوست (گزانتوما)
- حلقههای سفید مایل به خاکستری در اطراف قرنیه چشم (قوس قرنیه)
علائم چربی خون در بارداری
کلسترول و تری گلیسیرید شما بهطور طبیعی در دوران بارداری افزایش مییابد، زیرا برای رشد و نمو کودک موردنیاز است. کلسترول همچنین برای ساخت هورمونهای استروژن و پروژسترون که در دوران بارداری نقش کلیدی دارند، موردنیاز است. اگر قبل از بارداری کلسترول بالایی داشتید، ممکن است افزایش کلسترول بیشتر باشد، اما موقتی است و هیچ خطری برای شما یا کودکتان ندارد. در موارد نادر، زنانی که قبل از بارداری تری گلیسیرید بسیار بالایی دارند، تری گلیسیرید بهشدت افزایشیافته است. این شما را در معرض خطر پانکراتیت حاد قرار میدهد، یک عارضه غیرمعمول اما جدی که میتواند باعث درد شدید شکم و لکههای چربی روی پوست (گزانتومای فوران کننده) شود.
علائم چربی خون پایین
متأسفانه میتوان گفت که در ارتباط با چربی خون پایین نیز علائم خاصی وجود ندارد. شاید کلسترول پایین خون خود را بهصورت مشکلات خلقی مثل افسردگی و اضطراب نشان دهد. از این جمله مشکلات روانی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ناامیدی
- عصبی بودن
- گیجی
- تحریکپذیری
- مشکل در تصمیمگیری
- تغییر در روحیه، خواب یا الگوی غذا خوردن
توصیه ما این است که برای پیشگیری از عواقب در صورت داشتن اینگونه علائم حتماً سطح کلسترول خون خود را نیز بررسی کنید. از پزشک خود بخواهید برای شما دستور انجام یک آزمایش خون را دهد. دلیل قطعی برای چربی خون پایین پیدا نشده است اما سابقه خانوادگی میتواند تأثیرگذار باشد. همچنین کسانی که از داروهای خانواده استاتین برای کنترل چربی خون بالا استفاده میکنند، در معرض چربی خون پایین قرار دارند.
علائم چربی خون بالا در زنان
بسیاری از زنان در معرض خطر کلسترول بالا هستند و متوجه آن نیستند. تقریباً 45 درصد از زنان بالای 20 سال دارای کلسترول تام 200 میلیگرم در دسی لیتر و بالاتر هستند که بالا در نظر گرفته میشود. تری گلیسیرید، نوعی چربی خون که معمولاً در کنار کلسترول اندازهگیری میشود، در زنان در مقایسه با مردان حتی خطرناکتر است. این یک مشکل است زیرا سطح کلسترول زنان میتواند بعد از یائسگی بسیار نوسان کند و با افزایش سن افزایش یابد و ما را در معرض خطر بیشتر بیماری قلبی و سکته قرار دهد. دانستن اعداد کلسترول و نحوه کنترل آن گام بزرگی بهسوی سالم ماندن است. برخی از علائم چربی خون در زنان عبارتاند از:
- تودههای چربی مانند اطراف چشم
- برجستگی زردرنگ روی پوست
- گاهاً هالههای سفیدرنگ دور قرنیه چشم
علائم چربی خون بالا در مردان
مردان را در معرض خطر حملات قلبی ، سکته مغزی و بیماری عروق محیطی قرار میدهد . برای بسیاری از مردان، خطر کلسترول بالا از 20 سالگی شروع میشود و با افزایش سن افزایش مییابد. کلسترول یک ماده مومی شکل و چربی مانند است که در کبد و سایر سلولها ساخته میشود. همچنین در برخی مواد غذایی مانند لبنیات، تخممرغ و گوشت یافت میشود. بدن شما برای ساخت هورمونها، ویتامین D و اسیدهای صفراوی که به شما در هضم چربی کمک میکنند ، به مقداری کلسترول نیاز دارد . اما بدن فقط به مقدار محدودی کلسترول نیاز دارد. وقتی زیاد باشد، ممکن است مشکلات سلامتی مانند بیماری قلبی ایجاد شود. علائم چربی خون بالا در مردان همانند زنان است و مردانی که چربی خون بالایی دارند ممکن است علائم زیر را داشته باشند:
- خوابآلودگی
- سوزش و احساس افزایش حرارت بدن و کف پا
- سردرد و سنگینی سر
- خشکی و تلخ دهان
- افزایش تعریق بدن
- سرگیجه و وزوز گوش
- دردهای ناحیه ساق و کف پا
- ورم و پف کردن صورت
تست چربی خون در خانه
یک تست ساده خانگی آوردهایم که به شما نشان میدهد چربی خون دارید یا خیر. البته به یاد داشته باشید که برای تشخیص دقیق حتماً باید به پزشک مراجعه کرده و آزمایش خون بدهید. این تست فقط برای مواقعی است که شما در خانه قصد دارید بهطور احتمالی مشکل خود را تشخیص دهید. این تست به این صورت است که شما باید یک استکان آبغوره طبیعی را میل کنید. حال 50 ثانیه کافی است که صبر کنید. درصورتیکه دهان شما کفناک یا چسبناک شد احتمالاً شما چربی خون دارید. این تست شما را از مشکلات دیگر سلامتی نیز مطلع خواهد کرد. بهعنوانمثال اگر دهانتان آب افتاد قند شما بالا است و درصورتیکه دهانتان خشک شد شما متأسفانه ممکن است که مشکل کبدی داشته باشید. همچنین اگر پس از انجام این تست سر شما درد گرفت شما احتمالاً اختلال فشار دارید. این موارد در بسیاری از مواقع درست بودهاند اما همانطور که گفتیم شما برای تشخیص دقیق مشکل خود باید به پزشک مراجعه کنید.
چربی خون و افسردگی
بیماران هیپرلیپیدمی خطر بالایی برای افسردگی و بیماریهای همراه مانند فشارخون بالا، دیابت و اختلال خواب نشان دادند که نشاندهنده اثرات همافزایی مرتبط با خطر بالای افسردگی در بیماران هیپرلیپیدمی بود. بیماران هیپرلیپیدمی که استاتین دریافت میکنند نسبت به افرادی که استاتین دریافت نمیکنند، خطر افسردگی کمتری دارند. نتایج نشان داده است که هیپرلیپیدمی خطر افسردگی را افزایش میدهد و استفاده از استاتین ها با کاهش خطر افسردگی در بیماران مبتلابه هیپرلیپیدمی همراه است.
درمان خانگی چربی خون
هدف از درمانهای طبیعی یا مکمل برای بیماریهای قلبی، کنترل سطح کلسترول، کاهش فشارخون و بهبود سلامت قلب است. بهطورمعمول، تحقیقات در مورد چنین درمانهایی در مقایسه با درمانهای پزشکی معمولی محدود است. بااینحال، بسیاری از مردم موفقیتهایی را با درمانهای جایگزین تجربه کردهاند و برخی از مکملهای کاهشدهنده کلسترول و درمانهای طبیعی ممکن است مفید باشند. قبل از اینکه هرگونه درمان جایگزین را امتحان کنید، با یک متخصص مراقبتهای بهداشتی مشورت کنید تا مشخص شود که آیا آنها برای شما بیخطر هستند یا خیر. ترکیبات موجود در برخی از درمانهای جایگزین میتوانند با برخی داروها تداخل داشته باشند یا عوارض جانبی مضری داشته باشند. شما همچنین میتوانید عادات سبک زندگی سالم را برای کمک به مدیریت سطح کلسترول خون خود اتخاذ کنید. مثلاً:
- اگر سیگار میکشید، به ترک آن فکر کنید.
- وزن متناسب با نوع بدن خود را حفظ کنید.
- سعی کنید بیشتر روزهای هفته ورزش کنید.
- از غذاهای مفید برای قلب و غذاهای غنی از فیبر محلول و اسیدهای چرب امگا 3 استفاده کنید.
- مصرف غذاهای سرشار از چربیهای اشباعشده را محدود کنید. بهعنوانمثال روغنزیتون را جایگزین کره کنید.
- به حذف چربیهای ترانس از رژیم غذایی خود فکر کنید.
- مصرف الکل و دخانیات را کاهش دهید.
- اقداماتی را برای کاهش استرس انجام دهید.
درمان سردرد ناشی از چربی خون
یکی از علائم چربی خون سردرد است. این مشکل برخی اوقات آنقدر آزاردهنده میشود که افراد به دنبال دلیل آن میگردند و نمیدانند که چربی خون علت اصلی سردرد آنها است. درواقع این افراد نباید به دنبال راهحلی برای سردردهای خود باشند بلکه باید چربی خون خود را درمان کنند تا تمام علائم آن نیز از بین برود. برخی از راههای درمان خانگی چربی خون عبارتاند از:
- روغنزیتون طبیعی
- پیاز
- سرکه سیب
- ادویهها
- سیر
- گیاه خار مریم
- میوهها و سبزیجات
- خوراکیهای حاوی نیاسین و کروم
- ترک سیگار
بهترین نوشیدنی برای کاهش چربی خون
برخی از نوشیدنیها میتوانند به کاهش و کنترل سطح چربی خون شما کمک کنند. برخی از این نوشیدنیها عبارتاند از:
- چای سبز: چای سبز به علت داشتن کاتچین و سایر ترکیبات آنتیاکسیدانی میتواند به کنترل چربی خون شما کمک کند. همچنین گفتهشده است که چای سیاه نیز میتواند تأثیر مثبتی بر کنترل چربی خون داشته باشد اما نه بهاندازه چای سبز.
- شیر سویا: ازآنجاییکه سویا دارای چربی اشباع کمی است میتوان آن را جایگزین خامه یا محصولات لبنی پرچرب کرد که موجب کاهش و مدیریت سطح کلسترول میشود.
- نوشیدنی جو دوسر: این نوشیدنی حاوی بتا گلوکان است. مصرف آن مادهای ژلمانند در روده ایجاد خواهد کرد که بانمکهای صفراوی تعامل داشته و جذب کلسترول را کاهش میدهد.
- آب گوجهفرنگی: گوجهفرنگی حاوی ترکیبی به نام لیکوپن است که کلسترول بد را کاهش خواهد داد. ازآنجاییکه پردازش گوجهفرنگی به آبمیوه باعث افزایش لیکوپن میشود، این نوشیدنی یک کاهنده کلسترول به شمار میرود.
- اسموتی توت: بسیاری از انواع توتها نیز سرشار از آنتیاکسیدانها و فیبر هستند که هر دو میتواند به کاهش سطح کلسترول کمک کنند. بهطور خاص، آنتوسیانینها یکی از این آنتیاکسیدانها هستند. تمشک، بلوبری و توتفرنگی از انواع این توتها هستند.
- نوشیدنیهای کاکائویی: کاکائو که ماده اصلی شکلات تلخ است سرشار از آنتیاکسیدانی مانند فلاوانول است که سطح کلسترول را مدیریت میکند. همچنین حاوی مقدار زیادی اسیدهای چرب اشباعنشده است. البته به دنبال نوشیدنیهای خالص کاکائو باشید.
بهترین دمنوش گیاهی برای لاغری + چربی سوزی را در این مقاله بخوانید:
داروی گیاهی برای چربی خون
همچنین برخی از گیاهان دارویی که به کنترل چربی خون کمک میکنند را در ادامه نامبردهایم:
- دمنوش آویشن
- دمنوش شوید و لیموعمانی
- چای پور
- دمنوش پوست نارنگی و زنجبیل
- دمکرده زینان و عناب
- سماق
- شوید
- آرتیشو یا کنگر فرنگی
- مرزه
قاتل چربی خون
طبق تحقیقاتی که انجام دادیم متوجه شدیم که یک خوراکی وجود دارد که قاتل چربی خون است. مطالعه محققان نشان داده است که افزودن نصف فنجان گردو به رژیم غذایی میتواند سطح کلسترول را تا حدود 8.5 درصد کاهش دهد. همچنین موجب کاهش بیماریهای قلبی خواهد شد.
کلام آخر
چربی خون بیشازحد میتواند باعث رسوب چربی در دیواره شریان شود و خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد. به همین دلیل است که آگاهی از علائم چربی خون بسیار اهمیت دارد. ما در این مقاله از مجله جوان ایرانی به علائم چربی خون پرداختیم تا بتوانید با آگاهی از آنها به تشخیص و درمان سریع مشکل سلامتی خود بپردازید. خوردن یک رژیم غذایی سالم و کمچرب و ورزش بیشتر برای کاهش کلسترول و تری گلیسیرید توصیه میشود؛ بنابراین جای نگرانی نیست و مشکل شما با درمانهای خانگی که در این مطلب به آنها اشاره کردیم و همچنین مراجعه و مشورت پزشک برطرف خواهد شد.
