پیر شالیار کیست؟ (دیدگاه مورخان)

آیا پیر شالیار شخص خاصی است؟ آیا پیر شالیار نوعی مراسم است؟ اصلاً پیر شالیار کیست؟ دیدگاه‌ها و نظرات مختلفی در این باره وجود دارد که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌نماییم.

پیر شالیار از دیدگاه عامه

از دیدگاه عامه پیر شالیار نام دوم سید مصطفی است که حضرت محمد را به خواب دیده و به اسلام روی آورده است. او پس از گرایش به اسلام، کتاب معرفت پیر شالیار اول را تغییر داده و در رابطه با دین اسلام نوشته و نام خود را به مصطفی پسر خداداد تغییر داده است.

پیر شالیار اول کیست؟

در واقع پیر شالیار اول سیاو پسر جاماسب بوده که 150 سال پیش از میلاد مسیح در اورامان می‌زیسته. او پیرو آیین زرتشتی بوده و کتاب معرفت پیر شالیار را نوشته است.

پیر شالیار دوم کیست؟

نفر دوم این لیست سید مصطفی خداداد است که پس از اشاعه دین اسلام در منطقه اورامان در عصر شیخ عبدالقادر گیلانی در سال 561 هجری قمری زندگی می‌کرده و پیرو طریقت قادریه بوده است.  

او با افکار و عقاید پیر شالیار سیاو آشنا بوده و کتاب معرفت را دست‌کاری کرده و احکامی را که در رابطه با زرتشت بود، حذف و احکام اسلام را در آن نوشته است.

آرامگاه پیر شالیار

پیر شالیار نزد مردم به شخصیتی اسطوره‌ای تاریخی معروف است و صدها سال پیش می‌زیسته و می‌توان گفت به معنای شاه شاهان یا پیر پیران است.

آرامگاهش در انتهای جاده اورامان است. به گفته برخی مراسم پیر شالیار در یک روستا به نام هورامان در کردستان هر ساله برگزار می‌شود و عروسی پیر شالیار در سه روز جشن گرفته می‌شود. در این مراسم ذبح دام، دف زنی، درست کردن آش مخصوص، شب‌نشینی، دعا و ذکر انجام می‌شود.

تفسیر کلمه پیر شالیار

کلمه پیر شالیار از سه بخش پیر+شا+لیار تشکیل شده است. هر یک از این بخش‌ها معنایی جداگانه دارند که عبارت‌اند از:

• پیر: از دیدگاه آیین میتراییسم به کسانی گفته می‌شود که توانسته باشند از 7 مرحله طریقت میتراییسم گذشته و آن را پشت سر بگذارند نظیر پیر دایانی، پیر غریبه، پیر کومسی و … که به 99 پسر اورامان مشهورند.
• شا: به کسانی گفته می‌شود که صاحب شأن و شوکت و بزرگی بوده و توانسته باشند رضایت مردم را جلب کرده باشند.
• لیار: در آیین میتراییسم به معنای وکیل، یاور و جانشین است.