چگونه تک ماده بزنیم؟ (شرایط استفاده از آن)
چگونه تک ماده بزنیم؟ شرایط قبولی آن چیست؟
برخی از دانشآموزان به دلایل مختلف مانند بیماری یا مشکلات دیگر، نمی‌توانند در امتحانات حضور داشته باشند یا پس از شرکت در امتحان، نمره قابل‌قبولی کسب نمی‌کنند. برای این دسته از دانشآموزان، قانونی به نام تک ماده وجود دارد. اما این قانون به چه معناست؟ اصلاً چگونه تک ماده بزنیم؟
اگر دانش‌آموزی نتواند در امتحانات نمره قبولی کسب کند و نمره سالانه او کمتر از حدنصاب قبولی باشد، می‌تواند از قانون تک ماده استفاده نماید تا نمره قبولی بگیرد. شرایط استفاده از این قانون شامل داشتن معدل مشخص و کسب نمره در بازه معین برای دروس امتحانی است.
تبصره و تک ماده چیست؟
برای ارتقا به پایه تحصیلی بالاتر، تمامی دانشآموزان باید در امتحانات شرکت کرده و نمره قبولی را کسب کنند. بااین‌حال، ممکن است برخی از دانشآموزان به دلایل مختلف نتوانند حدنصاب نمره قبولی را در دروس خود به دست آورند.
اما نگران نباشید، زیرا قانونی به نام تبصره و تک ماده وجود دارد که به این دانشآموزان کمک می‌کند تا بدون نیاز به شرکت مجدد در امتحان، درس یا دروس خود را پاس کرده و فارغ‌التحصیل شوند.
این قانون، یعنی تک ماده و تبصره، برای دانش‌آموزانی که در یک یا چند درس نظری نتوانسته‌اند نمره قبولی بگیرند، قابل‌استفاده است.
یکی از مهم‌ترین شرایط استفاده از این قانون، داشتن معدل بالای 10 است. همچنین، این قانون فقط برای دروس نظری کاربرد دارد و نمی‌توان از آن برای دروس مهارتی و کارورزی استفاده کرد.
فرق تک ماده و تبصره
یکی از سؤالات رایجی که ممکن است برای دانشآموزان پیش آید، تفاوت میان تبصره و تک ماده است. بر اساس آیین‌نامه جدید آموزش‌وپرورش برای دوره متوسطه دوم، تفاوت خاصی میان این دو وجود ندارد.
در حقیقت، دانشآموزان پایههای دهم، یازدهم و دوازدهم که نتوانند در یک یا چند درس نمره قبولی کسب کنند، اما شرایط استفاده از قانون تبصره یا تک ماده را داشته باشند، میتوانند بدون نیاز به شرکت مجدد در امتحانات، فارغ‌التحصیل شوند.
شرایط استفاده از تک ماده و تبصره
برای فارغ‌التحصیلی در پایههای دهم، یازدهم و دوازدهم، دانشآموزان دوره دوم متوسطه باید در تمامی دروس نمره قبولی سالانه را کسب کنند. بااین‌حال، اگر دانش‌آموز شرایط زیر را داشته باشد، می‌تواند از قانون تک ماده یا تبصره استفاده کرده و فارغ‌التحصیل شود:
- معدل کل دانش‌آموز باید بالای 10 باشد.
- آخرین نمره دروس افتاده (سالانه، تابستانه یا غیرحضوری) باید حداقل 7 باشد.
- درس مربوطه نباید از دروس شایستگی فنی و غیرفنی شاخه کار و دانش باشد که نمره قبولی آن حداقل 12 است.
- استفاده از قانون تک ماده برای دروس مهارتی و کارورزی امکان‌پذیر نیست.
چند درس را می‌توان تک ماده کرد؟
تا سال‌های پیش، هر دانش‌آموز می‌توانست از تبصره برای حداکثر 2 درس نهایی و 2 درس غیر نهایی (داخلی) استفاده کند. به‌عبارت‌دیگر، اگر دانش‌آموزی 4 درس با نمره زیر 10 و بالای 7 داشته باشد و معدل کل او نیز بالای 10 باشد، می‌تواند بدون نیاز به شرکت مجدد در امتحانات فارغ‌التحصیل شود.
اما اکنون در خصوص مصوبه کمیسیون معین شورای عالی آموزش‌وپرورش برای موافقت با حذف شرط دو عنوان درس نهایی و دو عنوان درس غیر نهایی از آیین نامه آموزشی دوره دوم متوسطه نظری بیان نمود:
بر اساس این مصوبه، دانشآموزان میتوانند برای چهار عنوان درس نهایی که حد نصاب قبولی را کسب نکرده‌اند از تبصره، استفاده نمایند.
با توجه به اینکه عمده دروس پایههای دهم و یازدهم نیز نهایی شده، معاونت آموزش متوسطه پیشنهاد داد تا ۲ عنوان دروس غیرنهایی هم نهایی منظور شودن؛ بدین ترتیب با موافقت کمیسیون معین شورای عالی آموزش و پرورش، مقرر شد دانشآموزان بتوانند جهت فارغ‌التحصیلی، برای ۴ عنوان درس نهایی از این تبصره استفاده کنند.
حدنصاب قبولی در هر درس چند است؟
برای موفقیت در کسب وضعیت قبولی در دروس هر پایه، دانش‌آموز باید نمره مشخصی را در امتحانات خود کسب کند. حدنصاب قبولی در هر درس معمولاً نمره 10 است، در حالی که برای دروس شایستگی‌های فنی و غیرفنی در رشته‌های فنی و حرفه‌ای، این حدنصاب 12 می‌باشد.
در رشته کاردانش، تعیین حدنصاب قبولی برای استاندارد مهارت در بخش‌های نظری و عملی به عهده دستگاه متولی استاندارد مهارت است. به‌این‌ترتیب، احتمال تغییرات در این حدنصاب هر سال وجود دارد.
اگر دانش‌آموزی نخواهد از تبصره استفاده کند، باید چه کند؟
دانشآموزان دوره متوسطه دوم ممکن است تصمیم بگیرند که از قانون تک ماده و تبصره استفاده نکنند و به‌جای آن خود را برای امتحانات شهریورماه آماده کنند.
در این صورت، دانش‌آموز باید با مراجعه به مدرسه خود، درخواست کتبی برای شرکت در امتحانات شهریورماه ارائه دهد. پس از شرکت در این امتحانات، دو حالت ممکن است پیش آید:
- نمره کسب شده در شهریورماه بالاتر از نمره خردادماه باشد و در این صورت، نمره شهریورماه جایگزین نمره خردادماه خواهد شد.
- نمره کسب شده در شهریورماه پایین‌تر از نمره خردادماه باشد که در این حالت، بالاترین نمره (نمره خردادماه) ثبت خواهد شد و دانش‌آموز می‌تواند در صورت تمایل از قانون تک ماده استفاده کند.
شرایط قبولی در درس‌های غیر نهایی پایه دوازدهم
در امتحانات غیر نهایی نوبت دوم، دانش‌آموزی در هر درس قبول شناخته می‌شود که نمره سالانه او در آن درس کمتر از حدنصاب قبولی نباشد. (حدنصاب قبولی نمره 10 برای دروس نظری و نمره 12 برای دروس مهارتی در رشته‌های فنی و حرفه‌ای است.)
اگر دانش‌آموز پس از شرکت در امتحانات نوبت دوم نتواند نمره لازم را کسب کند، می‌تواند با شرکت در امتحانات شهریورماه برای دروس فاقد حدنصاب، نمره قبولی را به دست آورد.
تأثیر تک ماده در معدل
دانش‌آموزانی که در امتحانات یک یا چند درس نمره قبولی کسب نکرده‌اند، درصورتی‌که شرایط لازم برای استفاده از قانون تبصره یا تک ماده را داشته باشند، میتوانند از این قوانین بهره‌مند شوند.
اما لازم است بدانند که دروسی که با استفاده از تک ماده و تبصره پاس می‌کنند، با همان نمره پایین در کارنامه ثبت خواهد شد. به‌عبارت‌دیگر، با استفاده از این قوانین، دیگر نیازی به شرکت مجدد در امتحان آن درس نخواهد بود و صرفاً نمره قبولی به آن‌ها اختصاص داده می‌شود.
نمره پایین ثبت شده در کارنامه می‌تواند بر معدل و سوابق تحصیلی دانشآموزان تأثیر منفی بگذارد؛ بنابراین، توصیه می‌شود که در هنگام امتحانات نهایت تلاش خود را به کار ببرند تا نمرات خوبی کسب نمایند، چرا که سوابق تحصیلی یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر نتیجه کنکور است.
