علائم پاره شدن کیست تخمدان (بهترین درمان آن)
علائم پاره شدن کیست تخمدان چیست؟ چگونه آن را درمان کنیم؟
بعضی اوقات ممکن است با یک مشکل در رابطه با سلامتی‌مان روبه‌رو شویم و علائم پاره شدن کیست تخمدان را تجربه نماییم. اما علت را نمی‌دانیم.
گاهی امکان دارد کیست‌های حاوی مایع یا جامد در داخل یا خارج از تخمدان شکل بگیرند. به این محتوا مایع را کیست تخمدان می‌گویند. این کیست‌ها انواع مختلفی دارند، با توجه به جایگاهشان، اندازه و اینکه خوب یا بد باشند؛ درمانشان هم متفاوت است.
پاره شدن کیست تخمدان
گاهی کیست‌های تخمدان قبل از اینکه به مرحله درمان برسند، پاره می‌شوند و مایعات یا خونشان تخلیه می‌شود. این پاره شدن کیست تخمدان ممکن است بدون هیچ علامتی باشد و مشکل خاصی ایجاد نکند.
ولی گاهی اوقات این پارگی کیست‌ها در بانوان با درد شدیدی همراه بوده و خطرناک است. این مشکل می‌تواند باعث تحریک صفاق شود؛ بنابراین برای درمانش، نیاز به بستری یا عمل جراحی هست.
علائم اولیه پارگی کیست تخمدان
پارگی کیست‌های تخمدان ممکن است با علائمی همچون:
- نفخ شکم
- تب
- تهوع و استفراغ
- سرگیجه
- کاهش فشارخون
- افزایش ضربان قلب
پاره شدن کیست‌های تخمدان به طور عمومی بدون هیچ علامتی رخ می‌دهد و خودبه‌خود بهبود می‌یابد. اما گاهی این پارگی با علائم شدید و خطرناک همراه است که در سریع‌ترین زمان باید به پزشک مراجعه کنید. این علائم عبارت‌اند از:
خونریزی
یکی از نشانه‌های پارگی کیست‌های تخمدان، خونریزی در دوره قاعدگی است. این خونریزی در هنگام پریود احتمالاً بیشتر می‌شود.
بنابراین، خونریزی ناشی از پارگی کیست‌های تخمدان اغلب تشخیص داده نمی‌شود. این امر شایع است، اما اگر خونریزی زیاد باشد، ممکن است عوارض خطرناکی داشته باشد. اگر خونریزی بین دو دوره قاعدگی رخ دهد، تشخیص پارگی کیست‌های تخمدان آسان‌تر خواهد بود.
فشار و گرفتگی در شکم
علائم دیگر پارگی کیست تخمدان، فشار و گرفتگی در ناحیه چپ یا راست شکم است. کیست‌های بزرگ تخمدان فضای زیادی را اشغال کرده و فشار زیادی به اعضا و ارگان‌های دیگر بدن وارد می‌کنند.
هنگام پاره شدن این کیست‌ها، فشار به‌تدریج کاهش می‌یابد، اما بروز گرفتگی در ناحیه شکم به دلیل تخلیه کیست‌ها همچنان ادامه دارد و باعث تورم بیشتر می‌شود.
درد شدید در ناحیه شکم
یکی از نشانه‌های رایج پارگی کیست‌های تخمدان در دوران بارداری، احساس ناگهانی و شدید درد در ناحیه شکم است که در برخی از خانم‌ها با کاهش حس در ناحیه زیر شکم همراه است.
همچنین، خانم‌های غیرباردار نیز ممکن است درد تخمدان را در ناحیه شکم و لگن تجربه کنند. اغلب درد ناشی از پاره شدن کیست‌ها در ناحیه‌ای از بدن رخ می‌دهد که کیست‌های تخمدان در آن قرار داشته‌اند.
برخی تحقیقات نشان می‌دهد که پاره شدن کیست‌های تخمدان سمت راست بیشتر است. این احتمالاً به دلیل ساختار رگ‌های خونی تخمدان است که در سمت راست سطح بیشتری از خون را تولید می‌کند.
علائمی که نیاز به مراجعه به پزشک دارند
علاوه بر علایمی که در بالا ذکر شده و ممکن است ناشی از بزرگ شدن یا پارگی کیست تخمدان باشند، پارگی کیست تخمدان سمت چپ هم با علایم خاص خودش همراه است. این علائم ممکن است نشان‌دهنده نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارید:
- ورم یا نفخ شکم
- درد در ناحیه لگن قبل یا در زمان پریودی
- درد شدید و ناخوشایند در حین حرکت روده‌ها
- احساس بی‌دلیل اشباعیت یا سیریت
- نامنظمی‌های شدید در دوره قاعدگی
- درد هنگام رابطه جنسی
- درد در ناحیه کمر یا ران
- حساسیت در سینه‌ها
- تهوع و استفراغ
- ادرار مکرر
- مشکل در دفع و تخلیه مدفوع
- مشکلات مربوط به باروری
علائم پارگی کیست تخمدان در دختران
باور اشتباهی که متداول است، این است که دختران مجرد از عارضه کیست تخمدان رنج نمی‌برند. اما واقعیت این است که وضعیت تأهل فرد تأثیری بر ایجاد یا نیاز به کیست‌های تخمدان ندارد. هر زنی که تخمک‌گذاری داشته باشد، ممکن است به کیست تخمدان دچار شود.
علائم پاره شدن کیست‌های تخمدان در دختران می‌تواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد. در زمان پریودی، علائم پارگی کیست‌های تخمدان با سایر زمان‌ها تفاوت زیادی ندارد.
ممکن است در این دوره علائمی همچون: منظم نبودن دوره قاعدگی و خونریزی غیرطبیعی، درد در ناحیه لگن، تکرار ادرار و غیره دیده شود. هرچند که گاهی اوقات پاره شدن کیست تخمدان هیچ علائم بالینی قابل مشاهده‌ای را برای فرد ایجاد نمی‌کند.
علائم پاره شدن کیست تخمدان در سندروم تخمدان پلی‌کیستیک
یکی از بیماری‌های شایع در زنان، سندروم تخمدان پلی‌کیستیک یا به‌اختصار PCOS است. این وضعیت ناشی از تولید غیرطبیعی هورمون‌های جنسی مردانه یعنی آندروژن‌ها در تخمدان‌هاست.
PCOS ممکن است به نسل‌های بعدی نیز منتقل شود. وقتی کیست‌های تخمدان پلی‌کیستیک پاره می‌شوند، علائم زیر ممکن است ظاهر شوند:
- دوره‌های پریودی نامنظم یا ازدست‌رفته
- ریزش مو
- پوست چرب و آکنه‌زده
- افزایش وزن، به‌ویژه در ناحیه شکم
- اختلال در باروری
علت پاره شدن کیست تخمدان چیست؟
عموماً وقتی کیست‌های تخمدان بیش از حد بزرگ می‌شوند، ممکن است مستعد ترکیدن شوند. اما گاهی عوامل دیگر نیز در پاره شدن آن‌ها نقش دارند، از جمله:
بارداری
در دوران بارداری، خطر ترکیدن کیست‌های تخمدان چندین برابر می‌شود. اگر کیست‌های تخمدان در این دوره، به‌خصوص در ماه‌های آخر، بدون وارد شدن هیچ ضربه‌ای و به‌صورت خودبه‌خودی پاره شوند، ممکن است خطرناک باشد و نیاز به مراجعه فوری به پزشک داشته باشد.
رابطه جنسی
نزدیکی جنسی یکی از دلایل متداول ترکیدن کیست‌های تخمدان است، به‌ویژه در کیست‌های بزرگ که پس از رابطه جنسی ممکن است پاره شده و نشت کنند.
نوسانات هورمونی
تغییرات هورمونی و سیکل‌های قاعدگی ممکن است یکی از عوامل رایج ترکیدن کیست‌های تخمدان باشند. در حالت کلی، ترکیدن کیست‌های عملکردی بی‌خطر است و نیاز به مراجعه پزشکی ندارد.
مصرف داروهای ضدانعقاد خون
خانم‌هایی که داروهای ضدانعقاد خون مصرف می‌کنند یا فاکتور انعقاد خون آن‌ها کمتر از حالت نرمال است، کیست‌های تخمدانشان بیشتر در خطر ترکیدن قرار دارند.
یبوست
احتمالاً یبوست می‌تواند یکی از دلایل دیگر ترکیدن کیست‌های تخمدان باشد؛ زیرا تلاش برای دفع مدفوع ممکن است فشار زیادی به کیست‌ها وارد کند و باعث پاره شدن آن‌ها شود.
حرکت ناگهانی
در هنگام ورزش، حرکات ناگهانی و بیش‌فشاری می‌توانند منجر به ترکیدن کیست‌های تخمدان شوند، به‌ویژه اگر ورزش‌ها یا حرکات، فشاری بیش از حد بر تخمدان‌ها داشته باشند.
بیماری و مشکلات دیگر پاره شدن کیست تخمدان
علاوه بر عواملی که در قسمت قبل ذکر کردیم، موارد و بیماری‌های دیگری نیز می‌توانند در ترکیدن کیست‌های تخمدان نقش داشته باشند، مانند:
- وارد شدن ضربه به شکم
- حاملگی خارج از رحم
- آپاندیس
- خونریزی داخلی مانند خونریزی کبد یا طحال
- آندومتریوز و رشد برخی سلول‌های آندومتری رحم در اطراف تخمدان
تشخیص پاره شدن کیست تخمدان
وقتی شما علائمی را که ذکر شد مشاهده می‌کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی سوابق پزشکی شما و پرسش سؤالات مربوط به علائم، می‌تواند پاره شدن کیست‌های تخمدان را تشخیص دهد.
برای تأیید صحیح تشخیص، پزشک ممکن است آزمایش‌های فیزیکی مانند آزمایش شکم و لگن را انجام دهد. این آزمایش‌ها عبارت‌اند از:
- تست بارداری: گاهی علت پاره شدن کیست‌های تخمدان مرتبط با بارداری است؛ بنابراین، پزشک ممکن است از شما تست بارداری بگیرد.
- سونوگرافی: سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی، محل و اندازه کیست‌ها را نشان می‌دهد و در تشخیص پاره شدن کیست‌های تخمدان بسیار مؤثر است.
- آزمایش خون: این آزمایش می‌تواند اطلاعاتی از کمبود آهن در خون شما به دست آورد که پزشک برای درمان شما استفاده می‌کند.
- آزمایش ادرار: گاهی علائم پاره شدن کیست‌های تخمدان شبیه به بیماری‌های دیگر است و پزشک برای اطمینان از تشخیص، آزمایش ادرار را تجویز می‌کند که می‌تواند علت دیگری را نشان دهد.
- سی‌تی‌اسکن: یک روش دقیق برای بررسی پاره شدن کیست تخمدان سی‌تی‌اسکن است که با استفاده از اشعه ایکس و کامپیوتر انجام می‌شود و تصاویر دقیقی از ناحیه موردنظر گرفته می‌شود.
- آزمایش کشت ترشحات دستگاه تناسلی: گاهی پزشک برای تشخیص عفونت‌های لگنی از آزمایش کشت ترشحات دستگاه تناسلی استفاده می‌کند تا علت را به طور دقیق‌تر بررسی کند.
چه زمانی برای درمان پارگی کیست تخمدان به پزشک مراجعه کنیم؟
بهتر است هر زمان که علائم اولیه پاره شدن کیست تخمدان را تجربه کنید، از جمله دردهای ناگهانی و شدید در زیر شکم، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. این موضوع می‌تواند نشانه‌ای از وضعیت خاصی باشد که نیازمند درمان فوری است.
برای درمان پاره شدن کیست تخمدان، ابتدا نوع کیست و شدت آسیب‌های پس از پارگی بسیار مهم هستند. در کیست‌های ساده که آسیب زیادی به بیمار وارد نمی‌کند، نیازی به بستری شدن نیست و پزشک ممکن است داروهای مسکن را تجویز کند.
جراحی کیست تخمدان
اما درصورتی‌که کیست بسیار بزرگ و دردناک باشد، جراحی برای برداشتن کیست تخمدان بهترین راه‌حل است. این جراحی ممکن است به‌صورت لاپاراسکوپیک (با استفاده از لاپاراسکوپ) انجام شود. برای جلوگیری از سوءتفاهم، لاپاراسکوپی جراحی کمی غیر از سیستکتومی (برداشتن مثانه) است.
در برخی موارد، وقتی وضعیت کیست‌های تخمدان جدی است، بیمار ممکن است نیاز به بستری شدن داشته باشد. پزشک برای کنترل خونریزی یا مایعات دیگر، ممکن است خون یا مایعات را از طریق سرم به بدن بیمار منتقل کند.
در موارد خاصی که بیمار به دلیل خونریزی داخلی به جراحی نیاز دارد، جراح برش کوچکی در شکم ایجاد کرده و خونریزی داخلی را کنترل می‌کند، سپس مایعات و لخته‌های خون را از بدن بیمار خارج می‌کند. در برخی موارد، جراح ممکن است بخواهد کیست یا حتی کل رحم را برای جلوگیری از سرطانی شدن بردارد.
عوارض پارگی کیست تخمدان چیست؟
هنگامی که پاره شدن کیست تخمدان با علائم کمتر و خفیف همراه باشد، معمولاً خطر جدی برای بیمار ایجاد نمی‌کند. اما در برخی موارد، به دلیل خونریزی و درد شدید، نیاز به اقدامات درمانی جدی برای کنترل خونریزی و ایجاد راحتی بیشتر برای بیمار پیش می‌آید.
برای درمان، پزشک ممکن است از روش‌های جراحی باز یا لاپاراسکوپی استفاده کند. این روش‌ها ممکن است قبل یا پس از درمان کیست تخمدان، با خطراتی برای بیمار همراه باشند. به برخی از عوارض پارگی کیست تخمدان شامل موارد زیر می‌شود:
- چسبندگی بعد از جراحی
- خونریزی شدید
- آسیب‌دیدگی اعصاب و عروق خونی
- عفونت
- لخته شدن خون
- نقصان در بهبودی محل برش
- ایجاد بافت اسکار در محل جراحی
- نیاز به برش بزرگ‌تر در صورت استفاده از لاپاراسکوپی
- آسیب به ماهیچه‌ها یا ساختارهای مجاور تخمدان‌ها
