۶ نشانه رایج اعتیاد به غذا چیست؟ چگونه آن را درمان کنیم؟
اعتیاد به مواد غذایی را کنترل و درمان کنید
اعتیاد غذایی معمولاً شامل رفتارهایی، مانند: پرخوری، هوس و عدم کنترل خوردن مواد غذایی میشود. برخی گمان میکنند، اعتیاد به غذا همان اختلال خوردن است؛ اما اعتیاد به غذا در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) عنوان نشده و بنابراین یک اختلال روانی محسوب نمیشود. البته کسی که صرفاً پرخوری میکند، نمیتواند معیارهای اختلال خوردن را برآورده کند و احتمالاً به خوردن غذا اعتیاد دارد. در این مقاله به بررسی نشانهها و علائم اعتیاد به غذا خواهیم پرداخت.
اعتیاد غذایی چیست؟
انجمن روانشناسی آمریکا، اعتیاد غذایی (food addiction) را اینگونه تعریف میکند:
افکار وسواسی در مورد غذا خوردن و استفاده از غذا بهعنوان منبع لذت را اعتیاد به غذا میگویند. علاوه بر این، زمانی که فرد تلاش میکند مصرف غذای خود را کاهش دهد، ممکن است علائم ترک را تجربه کند.
apa.org
برخی از علائم اعتیاد به غذا عبارتاند از:
۱) تمایل به غذا با وجود احساس سیری!
هوس غذا خوردن با گرسنگی متفاوت است. برای مثال، اکثر افراد پس از خوردن یک شام سنگین ممکن است هوس کنند، بستنی یا دسر بخورند. این موضوع بسیار رایج بوده و لزوماً به این معنی نیست؛ که شخص معتاد به غذا است. با این حال، اگر شخص نتواند تمایل خود به خوراکیها را نادیده بگیرد، میتوان نشانههای اعتیاد به مواد خوراکی را در این فرد مورد بررسی قرار داد.
با غذا خوردن دوماپین (ناقل عصبی مغز که در احساس لذت نقش دارد) در مغز ما ترشح میشود. بنابراین، هدف فرد از خوردن یک وعده غذایی جدید، کسب انرژی نیست؛ بلکه صرفاً برای آزاد شدن دوپامین و کسب لذت، اقدام به غذا خوردن میکند.
۲) عدم تعادل در غذا خوردن!
سبک زندگی سالم به معنی رعایت کردن تعادل برای هر چیزی از جمله خوردن غذا است. برای افرادی که به غذا معتاد میشوند، یک تکه کیک یا یک لقمه ساندویچ معنایی نداشته و بهراحتی نصف کیک یا چند ساندویچ را میخورند! به عبارت دیگر، اگر شما به کسی که معتاد به مواد غذایی است توصیه کنید در حد اعتدال غذا بخورد، تقریباً مانند این است؛ که از یک فرد معتاد بخواهید در حد اعتدال از مواد مخدر استفاده کند!
۳) دست نکشیدن از غذا تا احساس سیری کامل!
طبق نظر متخصصان تغذیه بهتر از قبل از احساس سیری، غذا خوردن را متوقف کنیم. افرادی که به غذا معتاد هستند؛ حتی پس از احساس سیری کامل، به غذا خوردن ادامه میدهند تا جایی که معده آنها کاملاً پر میشود.
۴) عجیب ترین نشانه اعتیاد غذایی: بهانه تراشی
درک فعالیتهای مغز انسان میتواند بسیار عجیب باشد، بهخصوص در مورد انواع اعتیاد. شاید شما هم بارها تصمیم گرفتهاید یک عادت مضر را ترک کرده و حتی عادت سالم و جدیدی را نیز برای خود تعیین میکنید. برای مثال تصمیم میگیرید از شنبه سیگار را بهطور کامل ترک کرده و بهجای آن به باشگاه بروید.
چند روز اول هفته بهخوبی تصمیمات خود را اجرا میکنید؛ اما از اواسط هفته بهدنبال بهانهای برای لغو این تصمیمات هستید. برای مثال برخی از افراد سیگاری استدلال میکنند؛ اگر خودشان پاکت سیگار را نخرند، یک فرد سیگاری محسوب نمیشوند! اگر شما هم برای ترک سیگار بهانهتراشی میکنید، پیشنهاد میکنیم مقاله عوارض سیگار بر قسمتهای مختلف بدن را مطالعه کنید.
همچنین افرادی که به غذا معتاد هستند؛ زمانی که تصمیم به ترک عادت خود میگیرند با بهانههای مختلف تلاش میکنند، زیاد غذا خوردن خود را توجیه کنند. همچنین این افراد قوانین عجیبی مانند خوردن فستوفود فقط در مهمانیها، برای خود وضع میکنند.
۵) احساس گناه بعد از پرخوری
در تیتر بالا اشاره کردیم؛ که افراد تلاش میکنند عادت زیاد غذا خوردن خود را کنترل کنند. با این حال هر بار که فرد تسلیم هوس خود شده و با بهانهتراشی اقدام به مصرف زیاد غذا میکند، دچار غذاب وجدان میشود. فرد احساس میکند؛ که کار اشتباهی انجام میدهد؛ اما این چرخه ترک عادت و تسلیم شدن بارها و بارها تکرار میشود.
۶) مخفی کردن غذا خوردن از دیگران
گفتیم که افراد معتاد به غذا در یک چرخه معیوب تصمیم میگیرند عادت خود را ترک کنند، سپس برای خود قوانین عجیبوغریبی تعیین میکنند و بعد از آن با بهانهتراشیهای مختلف تسلیم هوس خود میشوند. این افراد برای اینکه مورد سرزنش دیگران قرار نگیرند، مصرف وعدههای غذایی خود را از دیگران پنهان میکنند. آنها ممکن است بهتنهایی یا زمانی که کسی در خانه نیست، غذا بخورند. همچنین ممکن است غذاهای خودشان را در اتاق خواب یا ماشین، جاسازی کنند.
آیا میدانید چه غذاهایی باعث پیری زودرس میشود؟
روش های درمان و کنترل اعتیاد غذایی
هیچ روش درمانی برای کنترل اعتیاد به غذا در DSM-5 (کتابچه راهنمای روانشناسان) ذکر نشده است. با این حال از روشهای درمان سایر اعتیادها میتوان برای افراد معتاد به غذا نیز استفاده کرد. برخی از این روشها عبارتاند از:
- استفاده از برنامههای 12 مرحلهای که برای درمان اعتیاد به الکل استفاده میشود؛
- درمان شناختی-رفتاری (CBT)؛
- درمانهای مربوط به اختلالات خوردن؛
- دارودرمانی.
جمعبندی
اعتیاد به مواد غذایی یک مسئله بهداشت روانی است؛ که در آن فرد به غذا، به ویژه غذاهای ناسالم فرآوری شده معتاد میشود. مطالعات علمی تأیید میکنند؛ که اعتیاد به مواد غذایی مشابه با اعتیاد به مواد مخدر است. از آنجایی که اعتیاد به غذا بهطور ناگهانی برطرف نمیشود، بهتر است با یک متخصص در این باره مشورت کنید.
