میوه عناب که به نام خرمای قرمز یا چینی نیز شناخته میشود، بومی آسیای جنوبی است؛ اما امروزه در سراسر جهان محبوب شده است. عناب را به دلیل طعم شیرین و بافت جویدنی که دارد، اغلب خشک کرده و در دسرها و نوشیدنیها استفاده میکنند. این میوه در بخشهایی از آسیا که معمولاً در آنجا رشد میکند، نیز استفاده میشود. در طب سنتی، عناب را به طور گستردهای برای بهبود خواب و کاهش اضطراب استفاده توصیه میکنند. خواص عناب در بسیاری از علوم نیز اثبات شده است.
در این مقاله قصد داریم به اطلاعات کامل راجب این میوه بپردازیم. همچنین خواص عناب را به طور گسترده بررسی خواهیم کرد. پس با این مقاله جوان ایرانی همراه باشید.
تاریخچه عناب
عناب میوهای خوراکی و خوشمزه است. خواص عناب بسیار زیاد و ویژه است. به طور گسترده در مناطق گرمسیری و نیمهگرمسیری، به ویژه در شرق آسیا (چین، هند)، شمال آفریقا و کشورهای خاورمیانه کشت میشود. متعلق به خانواده خولان و رامناسه است. حدود چهلگونه عناب معمولاً در جهان یافت میشود. با این حال، بیشتر گونههای عناب، بومی چین است که از بیش از 4000 سال پیش در آنجا کشت میشده است. بیش از 400 رقم عناب در چین موجود است. علاوه بر این، هند و بسیاری از کشورهای دیگر در حال کشت عناب هستند، در حالی که توسط برخی از کشورهای خاورمیانه کشت میشود.
امروزه شاهد افزایش کشت عناب در سایر مناطق جهان از جمله روسیه، جنوب آسیا، جنوب اروپا، جنوب غربی آمریکا و استرالیا بودهایم. عناب با توجه به منطقه کشت و مصرف، نامهای مختلفی دارد. در چین پس از فرآیند خشک کردن به خرمای چینی، تسائو یا خرمای قرمز معروف است. در ایران و هند به «بر» معروف است و در کشورهای عربی نیز به وفور یافت میشود و به «سدرا» معروف است و میوه خوراکی آن را «نبگ» یا «اناب» میگویند.
مصرف عناب
عناب سابقه طولانی در استفاده به عنوان غذا یا طب سنتی دارد. از قسمتهای مختلف گیاه عناب از جمله ریشه، ساقه، برگ، گل و میوه نیز به عنوان عامل دارویی استفاده میشود. اما قسمت میوه (پوست) به عنوان قسمت اصلی در نظر گرفته میشود که حاوی بیشتر ترکیبات زیست فعال است.
شواهد علمی نشان داده است که میوه عناب حاوی مقادیر بالایی از ترکیبات فعال زیستی مختلف از جمله اسیداسکوربیک، اسیدهای تریترپنیک، اسیدهای فنولیک، اسیدهای آمینه، ساپونینها، سربروزیدها، فلاونوئیدها، پلی ساکاریدها و ترکیبات معدنی است. این ترکیبات گیاهی نقش مهمی در سرکوب بیماریهای مختلف از جمله؛ اثرات آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، ضد چاقی، ضد بیماریهای قلبی عروقی، محافظ کبد، ضد دیابت، ضد میکروبی، ضد سرطان و محافظت از دستگاه گوارش ایفا میکنند. به طور کلی خواص عناب بسیار جشمگیر هستند.
استفاده از عناب
به دلیل خواص عناب، این میوه به عنوان میوهای سنتی و کاربردی در سراسر جهان مصرف میشود. میتوان آن را به صورت عناب تازه مصرف کرد و یا میتوان از آن برای تهیه برخی مواد غذایی مانند نوشیدنی، مربا، ژله و همچنین ترشی و کمپوت استفاده کرد. تفاله خشک شده عناب را میتوان به عنوان ماده موثره در صنایع غذایی مانند محصولات خشک (خرما چینی، ترکیب چای، نان، کیک و غیره) استفاده کرد. علاوه بر این، میتوان آن را به سایر غذاها یا محصولات اضافه کرد تا ارزش غذایی و کیفیت محصولات نهایی را بهبود بخشد. بنابراین، میوه عناب میتواند یک ماده غذایی امیدوارکننده برای توسعه محصولات غذایی کاربردی برای دستیابی به مقبولیت بالای مصرفکننده، مزایای سلامتی و سود تجاری باشد.
استفاده از عناب در اشکال مختلف؛
- به عنوان میان وعده یا با چای مصرف شود
- شربت چای شیرین با میوههای عناب
- سرکه عناب
- نوشیدنی سرد عناب
ترکیبات غذایی عناب
عناب به دلیل وجود مقادیر زیادی از مواد مغذی و فیتوکمیکالها مانند فیبر، پروتئین، چربی، کربوهیدرات، ویتامینها (اسید اسکوربیک، تیامین و ریبوفلاوین)، فنولیکها و مواد معدنی از ارزش غذایی بالایی برخوردار است.
درشت مغذیها
به طور کلی، درشت مغذیها مواد مغذی اصلی در غذاهایی هستند که ما مصرف میکنیم. مانند پروتئین، چربی، کربوهیدرات، فیبر و رطوبت. یکی از خواص عناب به دلیل داشتن انواع مختلفی از همین درشتمغذیها است. با توجه به شورای تحقیقات ملی در سال 1989، میوه عناب منبع غنی از درشت مغذیها است. عناب چینی حاوی هجده نوع آمینو اسید از جمله هشت اسید آمینه ضروری است.
ریز مغذیها
ریزمغذیها نقش ویژهای در خواص عناب دارند. ریز مغذیها مواد مهمی هستند که به مقدار کم در غذاها یافت میشوند و اغلب به عنوان مواد معدنی و ویتامینها شناخته میشوند. ریز مغذیها عناصر حیاتی برای رشد و نمو سالم و پیشگیری از بیماریها هستند. مطالعات قبلی نشان داد که میوه عناب منبع غنی از ریزمغذیها از جمله ویتامینها، عناصر درشت و عناصر ریز (آهن، منگنز، مس، روی و غیره) است.
ترکیباتِ زیستِ فعال
میوه عناب منبع خوبی برای اجزای زیست فعال از جمله پلیفنلها، اسیدهای تریترپنیک، پلی ساکاریدها، نوکلئوزیدها و نوکلئوبازها در نظر گرفته میشود. بنابراین عناب به عنوان یکی از منابع غنی وانون مواد غذایی شناخته میشود.
فرآوری عناب برای محصولات غذایی
هدف متداول فرآوری مواد غذایی جلوگیری از فساد مواد غذایی در طول دوره نگهداری است. این فشاد در اثر رشد باکتریها، مخمرها و قارچ ها ایجاد میشود. همچنین محصولات فصلی را برای مدت طولانی در دسترس قرار میدهد. پردازش مناسب محصول اجازه میدهد تا ویژگیهای ارگانولپتیک و تغذیهای غذاها حفظ شود. که این عمل برای سلامت انسان نیز مفید است. معمولاً میوه عناب در پاییز برداشت میشود و ماندگاری پس از برداشت آن بسیار کوتاه است. این محصول میتواند بیش از ده روز در شرایط غیر کنترل شده نگهداری شود. بنابراین، بررسی استراتژیهای پردازش و یا نگهداری این میوه برای افزایش عمر مفید آن و استفاده از خواص عناب بسیار مهم است.
عناب خشکشده
به طور کلی خواص عناب در این نوع از این میوه نیز به چشم میخورد. روش خشک کردن، یکی از اساسیترین روشها برای نگهداری مواد غذایی است که از دیرباز مورد استفاده قرار گرفته است. خشک کردن با ارائه برخی ویژگیها مانند وزن سبکتر و حجم کمتر در مقایسه با محصولات تازه میتواند به حمل و نقل و نگهداری عناب کمک کند. علاوه بر این، میتواند ماندگاری محصول را از طریق به حداقل رساندن و/یا حذف واکنشهای تخریبی ناشی از رطوبت، طولانیتر کند. از این رو، میتواند از رشد و تولید مثل میکروارگانیسمهایی که باعث پوسیدگی میشوند جلوگیری کند. علاوه بر این، محصولات خشک شده عناب (مانند میوه کامل، برشها، چیپس عناب و پودر و غیره) به دلیل طعم عالی و ارزش غذایی بالا در بین مصرف کنندگان محبوب هستند.
بنابراین روش خشک کردن یکی از مهمترین عوامل حفظ کیفیت، رنگ، عطر و طعمِ عناب می باشد. از این رو، محققان توجه بیشتری به استفاده از تکنیکهای ابداعی در خشک کردن میوه عناب برای تولید محصولات خشک کردند.
نوشیدنیهای عناب
هر مایع آشامیدنی که برای مصرف انسان تهیه شود به جز آب، نوشیدنی نامیده میشود. اخیراً مصرف نوشیدنیهای میوهای در سراسر جهان به دلیل منبع غنی از مواد مغذی طبیعی افزایش یافته است. مانند سایر نوشیدنیهای میوهای، نوشیدنیهای عناب مانند آب میوه، چای و غیره نیز به دلیل منبع غنی از ترکیبات زیست فعال در بازار موجود است.
چین یکی از تولیدکنندگان برتر عناب است که حدود 90 درصد از کل تولید جهانی را تشکیل میدهد. نکته جالب این است که میزان تولید عناب در چین طی 10 سال گذشته به طور قابل توجهی از 4 به 15 میلیون تن افزایش یافته است.
آبِ عناب
امروزه آب عناب به دلیل منبع بالقوه اجزای زیست فعال به عنوان ماده غذایی و مکمل مصرف میشود. از این رو، پژوهشگران علمی در تلاش هستند تا روشهای مناسب برای استخراج و تهیه آب عناب را بیابند. با استفاده از این روش میتواند از خواص عناب بهره دوچندان برد.
خواص عناب چیست؟
میوه عناب از دیرباز در طب سنتی برای درمان بیماریهایی مانند بیخوابی و اضطراب استفاده میشده است.
مطالعات حیوانی نشان میدهد که این میوه ممکن است فواید سلامتی چشمگیری برای سیستم عصبی، ایمنی و هضم داشته باشد. در ادامه میخواهیم به بیان خواص میوه عناب بپردازیم.
1. خواص عناب به دلیل آنتیاکسیدان زیادی که دارد!
عناب سرشار از ترکیبات آنتیاکسیدانی متعددی است که در درجه اول فلاونوئیدها، پلی ساکاریدها و اسیدهای تری ترپنیک هستند. این میوه همچنین حاوی سطوح بالایی از ویتامین C است که به عنوان یک آنتیاکسیدان نیز عمل میکند.
آنتیاکسیدانها ترکیباتی هستند که میتوانند از آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد اضافی جلوگیری کرده و آنها را معکوس کنند. تصور میشود که آسیب رادیکالهای آزاد عامل اصلی چندین بیماری مزمن از جمله دیابت نوع 2، بیماری قلبی و برخی سرطانها باشد.
به دلیل توانایی آنها در مبارزه با رادیکالهای آزاد، آنتیاکسیدانها ممکن است چندین فایده برای سلامتی داشته باشند.
یک مطالعه حیوانی نشان داد که فعالیت آنتیاکسیدانی فلاونوئیدهای عناب به کاهش استرس و التهاب ناشی از آسیب رادیکالهای آزاد در کبد کمک میکند. در واقع، بیشتر فواید میوه عناب به محتوای آنتیاکسیدانی آن مربوط میشود.
2. خواص عناب برای بهبود خواب و عملکرد مغز!
عناب به طور گسترده در طب برای بهبود کیفیت خواب و عملکرد مغز استفاده میشود. تحقیقات در حال ظهور نشان میدهد که آنتیاکسیدانهای منحصر به فرد عناب ممکن است این اثرات را داشته باشند.
عصاره میوه و دانه عناب باعث افزایش زمان و کیفیت خواب در موشها میشود. همچنین، این میوه اغلب توسط پزشکان طب برای کاهش اضطراب تجویز میشود.
علاوه بر این، مطالعات حیوانی نشان میدهد که ممکن است عناب، حافظه را بهبود بخشد و به محافظت از سلولهای مغز در برابر آسیبهای ناشی از ترکیبات تخریبکننده اعصاب کمک کند.
حتی تحقیقات روی موشها نشان میدهد که عصاره دانه عناب ممکن است به درمان زوال عقل ناشی از آلزایمر کمک کند. گفته میشود، خود دانهها عناب معمولاً خورده نمیشوند.
3. خواص عناب برای تقویت ایمنی و مبارزه با سلولهای سرطانی!
عناب ممکن است ایمنی را تقویت کرده و با رشد سلولهای سرطانی مبارزه کند. یک مطالعه نشان داد که پلیساکاریدهای عناب، که قندهای طبیعی با خواص آنتیاکسیدانی هستند، ممکن است رادیکالهای آزاد را دفع کنند، سلولهای مضر را خنثی کنند و التهاب را کاهش دهند. کاهش سطح التهاب و رادیکالهای آزاد میتواند به پیشگیری از بیماریهای مزمن مانند دیابت نوع 2 کمک کند.
مطالعه دیگری نشان داد که لیگنینهای عناب، نوعی فیبر با خواص آنتیاکسیدانی، تولید سلولهای ایمنی را تقویت میکند و سرعت خنثیسازی ترکیبات مضر توسط این سلولها را افزایش میدهد.
میوه عناب همچنین سرشار از ویتامین C است که تصور میشود خواص ضد سرطانی قوی دارد. یک مطالعه روی موشها نشان داد که تزریق ویتامین C با دوز بالا باعث از بین رفتن سلولهای سرطانی تیروئید میشود.
به علاوه، مطالعات دیگری نشان داده است که عصاره عناب انواع مختلفی از سلولهای سرطانی از جمله سلولهای سرطانی تخمدان، دهانه رحم، سینه، کبد، روده بزرگ و پوست را از بین میبرد.
محققان معتقدند که این فواید در درجه اول نتیجه ترکیبات آنتیاکسیدانی موجود در این میوه است.
4. خواص عناب برای دستگاه گوارش!
فیبر بالای عناب ممکن است به بهبود هضم کمک کند. حدود 50 درصد کربوهیدرات موجود در عناب از فیبر است که به دلیل اثرات مفید گوارشی آن شناخته شده است. این ماده مغذی به نرم شدن و حجیم شدن مدفوع کمک میکند. در نتیجه حرکت غذا از طریق دستگاه گوارش شما را تسریع میکند و یبوست را کاهش میدهد.
علاوه بر این، عصاره عناب ممکن است به تقویت پوشش داخلی معده و روده کمک کند و خطر آسیب ناشی از زخم، آسیب و باکتریهای مضر را که ممکن است در روده شما وجود دارد کاهش دهد.
در نهایت، فیبر موجود در عناب ممکن است به عنوان غذا برای باکتریهای مفید روده عمل کند و به آنها اجازه رشد و غلبه بر باکتریهای مضر را بدهد.
5. خواص عناب برای پوست!
عناب منبعی از ویتامینها و آنتیاکسیدانهای ضروری است. عناب به خصوص سرشار از ویتامین Cاست. ویتامین C به شادابی پوست کمک میکند، با رادیکالهای آزاد مبارزه میکند و با جلوگیری از بیماریها، ایمنی را تقویت میکند. 100 گرم عناب 69 میلیگرم ویتامین C دارد. از آنجایی که بدن ما نمیتواند ویتامین C تولید کند، مهم است که از منابع طبیعی موجود حداکثر استفاده را ببریم. عناب میتواند بهترین گزینه برای جذب ویتامین C باشد.
میتوانید اطلاعات کامل در رابطه با صاف شدن پوست را در مقاله زیر مطالعه کنید؛
برای صاف شدن پوست صورت چی خوبه؟
6. خواص عناب برای فشارخون!
عناب یک درمان عالی برای حفظ فشار خون طبیعی است. با افزایش سطح اکسید نیتریک و در نتیجه کاهش فشار خون بالا به جریان خون در مغز کمک میکند. همچنین میوه عناب حاوی مقادیر زیادی پتاسیم و مقدار کمی سدیم است. این موضوع به اتساع عروق و حفظ فشار خون مطلوب کمک میکند.
7. خواص عناب برای تنظیم گردش خون!
عناب منبع غنی آهن و فسفر است و به تنظیم گردش خون نیز کمک میکند. محتوای کمِ آهن در خون یا کم خونی شما ممکن است منجر به ضعف عضلانی، خستگی، سوء هاضمه، سبکی سر و مشکلات شناختی شود. عناب نه تنها جریان خون را افزایش میدهد، بلکه گردش خون را هموارتر میکند.
8. خواص عناب برای بهبود استحکام استخوان!
مصرف عناب ممکن است به شما کمک کند استخوانهای قویتری نیز داشته باشید. عناب سرشار از کلسیم، فسفر و آهن است که به بهبود استحکام استخوانها کمک میکند. کسانی که از پوکی استخوان و سایر شرایط تخریبکننده استخوان رنج میبرند، باید این میوه شیرین و ترش را مصرف کنند تا وضعیت بهتر مدیریت شود.
9. خواص عناب برای لاغری!
میوه عناب منبع غنی پروتئین و فیبر است و کالری بسیار کمی دارند. هنگامی که عناب مصرف میشود برای رفع نیازهای تغذیهای عمل میکند و احساس سیری به شما دست میدهد. همچنین برای کاهش سطح گلوکز مفید است که از افزایش وزن اضافی به خصوص چربی شکم جلوگیری میکند.
10. خواص عناب برای سرفه!
عناب حاوی آنزیم خاصی به نام بروملین است که خلط و مخاط را کاهش میدهد. بنابراین، به پاکسازی مسیرهای تنفسی و حفرههای سینوسی کمک میکند.
11. خواص عناب برای حساسیت!
عناب سرشار از خواص آنتی هیستامینی هستند. به تثبیت ماست سلها که خواص ایمنی را تعدیل میکنند کمک میکند و از واکنش آلرژیک جلوگیری میکند. همچنین مطالعات نشان میدهد که نقش بالقوهای در درمان آنافیلاکسی رینیت آلرژیک دارد.
12. خواص عناب برای سمزدایی خون!
عناب حاوی ساپونینها و آلکالوئیدهایی است که به طور مستقیم با سم زدایی خون در ارتباط هستند. سموم مضر خون را دفع میکند، آن را تقویت میکند و بدن را از ابتلا به بیماریهای مختلف خونی محافظت میکند.
13. خواص عناب برای ضد پیری!
میوه عناب یک عامل ضد پیری عالی است. از آنجایی که این میوه حاوی مقادیر زیادی ویتامین C است، از چین و چروک، رسوب ملانین و رنگدانهها جلوگیری میکند.
معایب عناب
در کنار خواص عناب، ممکن است این میوه برای بعضی افراد مناسب نباشد. برای اکثر مردم، خوردن میوه عناب بیخطر و بلامانع است. با این حال، اگر از داروی ضد افسردگی ونلافاکسین یا سایر مهارکنندههای بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین استفاده میکنید، باید از خوردن عناب اجتناب کنید، زیرا ممکن است با این داروها تداخل داشته باشد.
علاوه بر این، یک مطالعهای روی موشها نشان داد که عصاره عناب ممکن است اثرات برخی از داروهای تشنج از جمله فنیتوئین، فنوباربیتون و کاربامازپین را تقویت کند.
عوارض میوه عناب
عوارض جانبی احتمالی میوه عناب شناخته شده نیست. با این حال، از آنجایی که حاوی فیبر بالایی است که حاوی سلولز است، هضم آن را سخت میکند. بنابراین، در صورتی که فرد مبتلا به موارد زیر است، توصیه میشود قبل از مصرف میوه عناب با پزشک خود مشورت کنید؛
- انگلهای رودهای
- بلغم بالا
- نفخ
- بیماری دهان و دندادن
آیا میوه عناب میتواند انتخاب خوبی برای دیابتیها باشد؟
خواص عناب حاوی ترکیبات مختلفی است که برای متابولیسم بدن مفید است. با این حال، هنوز برای استفاده در دیابت توصیه نمیشود. زیرا حاوی قند است که ممکن است باعث افزایش سطح قند خون شود.
آیا میوه عناب برای دوران بارداری مفید است؟
میوه عناب حاوی مقادیر زیادی اسید فولیک است که به تولید سلولهای خونی و رشد جنین کمک میکند. همچنین خواص عناب حاوی روی است که در رشد مغز جنین مفید است و عملکرد شناختی را تقویت میکند. با این حال، مصرف بیش از حد آن میتواند به زنان باردار آسیب برساند، بنابراین باید با احتیاط مصرف شود.
برای اطلاع از انواع مسمومیت، علائم و درمان آن، مقاله زیر را مطالعه کنید:
نحوه خوردن عناب
میوه عناب کوچک و شیرین است. بافت جویدنی و طعمی شبیه خرما دارند. این میوه وقتی خام است طعمی شیرین و سیب مانند دارد و میتوان آن را به عنوان یک میانوعده مغذی مصرف کرد. عناب حاوی دو دانه است که باید قبل از خوردن آن را جدا کرد.
عناب خشک نیز معمولاً برای استفاده در دسرها یا خوردن آن با چای به ویژه در آسیا به فروش میرسد. با این حال، به خاطر داشته باشید که میوههای خشک، کالری بیشتری نسبت به میوههای تازه دارند. همچنین، آنها منبع غلیظ قند هستند، بنابراین باید آنها را در رژیم غذایی خود محدود کنید.
علاوه بر این، سرکه عناب، آب میوه، مارمالاد و عسل در بخشهایی از آسیا رایج هستند.
دستور تهیه چای زنجبیل عناب
برای بهرهمندی از خواص عناب میتوانید با آن یک دمنوش عالی تهیه کنید. برای تهیه یک دمنوش عالی دستورالعمل زیر را دنبال کنید.
مواد لازم:
- حدود چند عدد عناب خشکشده
- یک چوب زنجبیل تازه
- چند تکه پوست دارچین
دستور تهیه:
- مواد مورد نیاز را در قوری پر از آب بریزید و بگذارید بجوشد.
- بعد از مدتی شعله گاز را کم کنید و بگذارید تا حدود 1-2 ساعت بجوشد.
- سپس دمنوش را صاف کرده و در لیوان مورد نظر بریزید.
- حال میتوانید نوشیدنی را مصرف کنید.
این دمنوش عالی را میتوانید به صورت گرم یا حتی سرد مصرف کنید.
این نوشیدنی منبعی عالی برای آنتیاکسیدانها و سایر مواد معدنی و ویتامینها است.
سخن آخر
عناب که به خرمای قرمز یا چینی نیز معروف هستند، کالری کمی دارد و سرشار از فیبر و سایر مواد مغذی است.
به دلیل محتوای آنتیاکسیدانی که دارد، خواص گوناگونی برای بدن دارد. بعضی خواص عناب؛ تنظیم فشارخون، ضد حساسیت، تقویت ایمنی بدن، ضدپیری، بهبود عملکرد مغز، بهبود استجکام استخوان و غیره هستند.
اگر ونلافاکسین یا داروهای ضد تشنج خاصی مصرف میکنید، باید از مصرف این میوه خودداری کنید. اگرچه عنابهای تازه و خشک بسیار مغذی هستند؛ اما به خاطر داشته باشید که عنابهای خشک شده دارای قند و کالری بیشتری در هر وعده هستند، بنابراین بهتر است در حد اعتدال آنها را مصرف کنید.
اگر سؤال و یا تجربهای درباره خواص عناب دارید، میتوانید در بخش نظرات پیام خود را ثبت کنید.