اسپیرونولاکتون یک دیورتیک (قرص آب) نگه‌دارنده پتاسیم است که از جذب نمک بیش‌ازحد در بدن جلوگیری می‌کند و از کاهش بیش‌ازحد پتاسیم جلوگیری می‌کند. اسپیرونولاکتون برای درمان نارسایی قلبی، فشارخون بالا یا هیپوکالمی (سطح پایین پتاسیم در خون) استفاده می‌شود. با این مقاله از مجله جوان ایرانی همراه باشید تا در مورد این قرص، فواید آن برای جوش، ریزش مو و عوارض آن بیشتر آشنا شوید.
قرص اسپیرونولاکتون برای چیست؟
قرص اسپیرونولاکتون برای درمان فشارخون بالا و نارسایی قلبی استفاده می‌شود. کاهش فشارخون بالا به جلوگیری از سکته مغزی، حملات قلبی و مشکلات کلیوی کمک می‌کند. همچنین برای درمان تورم (ادم) ناشی از شرایط خاص (مانند نارسایی قلبی، بیماری کبد) با حذف مایع اضافی و بهبود علائمی مانند مشکلات تنفسی استفاده می‌شود. قرص اسپیرونولاکتون همچنین برای تشخیص یا درمان شرایطی استفاده می‌شود که در آن آلدوسترون بیش‌ازحد در بدن شما وجود دارد. آلدوسترون هورمونی است که توسط غدد فوق کلیوی شما تولید می‌شود تا به تنظیم تعادل نمک و آب در بدن شما کمک کند.
قرص اسپیرونولاکتون ۲۵
قرص 25 میلی‌گرمی اسپیرونولاکتون روکش‌دار حاوی 25 میلی‌گرم اسپیرونولاکتون است. هر قرص حاوی 75 میلی‌گرم لاکتوز مونوهیدرات است. ازآنجایی‌که مقدار مصرف روزانه این دارو از 25 تا 200 میلی‌گرم بسته به شرایط و نیاز بیمار است لذا قرص اسپیرونولاکتون 25 میلی‌گرمی در داروخانه‌ها موجود است تا بتوانید به میزان دقیق به دارو دسترسی داشته باشید. درصورتی‌که یک نوبت مصرف دارو را فراموش کردید به‌محض یادآوری آن را مصرف کنید. البته اگر زمان کمی تا نوبت بعدی باقی است از مصرف نوبت قبلی صرف‌نظر کرده و نوبت بعدی را طبق برنامه مصرف کنید.
قرص اسپیرونولاکتون ۱۰۰
قرص اسپیرونولاکتون 100 میلی‌گرمی نیز موجود است و برای برخی از بیماران تجویز می‌شود. درمان با قرص اسپیرونولاکتون معمولاً دوره طولانی‌مدتی خواهد داشت. این دارو را تحت نظر پزشک خود مصرف کنید. در هنگام استفاده از این قرص پیشنهاد می‌شود که مصرف غذاهای غنی از پتاسیم را مانند نمک‌های حاوی پتاسیم، هندوانه، سیب‌زمینی، موز، سویا، کدوحلوایی، آلو و … محدود کنید.
طریقه مصرف قرص اسپیرونولاکتون
در صورت بروز ناراحتی معده آن را با غذا یا شیر مصرف کنید. بهتر است دوز خود را در اوایل روز مصرف کنید تا از بیدار شدن در طول شب برای ادرار کردن جلوگیری کنید. اگر از فرم مایع این دارو استفاده می‌کنید قبل از هر نوبت بطری را به‌خوبی تکان دهید. دوز را با دقت با استفاده از دستگاه اندازه‌گیری قاشق مخصوص اندازه‌گیری کنید. از قاشق خانگی استفاده نکنید زیرا ممکن است دوز مناسب را دریافت نکنید. شما می‌توانید شکل مایع این دارو را با یا بدون غذا مصرف کنید اما مهم است که یک‌راه را انتخاب کنید و با هر دوز آن را به همان روش مصرف کنید. دوز بر اساس وضعیت پزشکی و پاسخ شما به درمان است. در کودکان دوز نیز بر اساس وزن بدن است. این دارو را به‌طور منظم مصرف کنید تا بیشترین سود را از آن ببرید. به یاد داشته باشید که طبق دستورالعمل هرروز از آن در زمان یکسانی استفاده کنید.
هشدارها
در صورت داشتن مشکلات کلیوی، سطوح بالای پتاسیم در خون، بیماری آدیسون، اگر قادر به ادرار کردن نیستید، یا اگر از اپلونون نیز استفاده می‌کنید باید بااحتیاط از اسپیرونولاکتون استفاده کنید. قرص اسپیرونولاکتون باعث ایجاد تومور در حیوانات شده است؛ اما مشخص نیست که آیا این ممکن است در افراد رخ دهد یا خیر. از این دارو برای هر بیماری که توسط پزشکتان بررسی نشده است استفاده نکنید. برای اینکه مطمئن شوید قرص اسپیرونولاکتون برای شما بی‌خطر است در صورت داشتن موارد زیر به پزشک خود اطلاع دهید:
- عدم تعادل الکترولیت (مانند سطوح پایین کلسیم، منیزیم یا سدیم در خون شما)
- بیماری کلیوی
- بیماری کبدی
- بیماری قلبی
اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید به پزشک خود اطلاع دهید. ابتلا به نارسایی احتقانی قلب، سیروز یا فشارخون بالا کنترل نشده در دوران بارداری ممکن است منجر به مشکلات پزشکی در مادر یا جنین شود.
قرص اسپیرونولاکتون برای جوش
دیده‌شده است که در برخی مواقع پزشکان برای درمان جوش از قرص اسپیرونولاکتون استفاده کرده‌اند. این قرص یک داروی ضد هورمون مردانه است که می‌تواند به درمان جوش کمک کند. این هورمون‌ها می‌توانند در زنان منجر به تولید چربی بیشتر پوست شوند. درنتیجه ایجاد جوش هورمونی می‌کنند. اسپیرونولاکتون برای درمان جوش در زنان بیشتر از مردان استفاده می‌شود زیرا در مردان ممکن است اثرات زنانه مانند رشد پستان را زیاد کند. شایع‌ترین عارضه جانبی آن در زنان نیز می‌تواند بی‌نظمی در قاعدگی باشد. پزشکان این عارضه را با داروی ضدبارداری خوراکی کاهش می‌دهند.
قرص اسپیرونولاکتون برای ریزش مو
علاوه بر جوش می‌توان از قرص اسپیرونولاکتون برای ریزش موی زنانه نیز کمک گرفت. البته این قرص زمانی تجویز می‌شود که سایر درمان‌ها مانند ماینوکسیدیل شکست‌خورده باشند. این قرص تولید هورمون‌های آندروژن را آهسته خواهد کرد. کاهش تولید این هورمون‌ها ریزش موی زنانه که ناشی از هورمون‌های مردانه است را کاهش خواهد داد. درمان ممکن است به مدت زیادی طول بکشد. افراد حداقل باید 6 ماه منتظر دیدن نتایج باشند و با پزشک خود در ارتباط باشند و تغییرات توسط پزشک مشاهده شود. پزشک ممکن است در طول درمان مقدار دارو را تغییر داده و یا داروی دیگری را تجویز کند.
قرص اسپیرونولاکتون برای پرمویی
در مقابل بیماری ریزش مو، برخی افراد مبتلابه بیماری هیرسوتیسم یا پرمویی می‌شوند. زنانی اغلب دچار پرمویی می‌شوند که مشکلات هورمونی دارند. از قرص اسپیرونولاکتون در درمان پرمویی استفاده می‌شود. سندرم تخمدان پلی کیستیک در برخی زنان تولید آندروژن را زیاد می‌کند که سبب رشد مو در صورت و ریزش مو در سر خواهد شد. قرص اسپیرونولاکتون تعادل هورمونی را در بدن برقرار می‌کند.
قرص اسپیرونولاکتون و لاغری
اصلی‌ترین دغدغه برخی افراد چاقی است که افراد برای درمان آن از روش‌های مختلف کمک می‌گیرند. افراد دست‌به‌کارهای متعددی برای کاهش وزن می‌زنند ازجمله، رژیم‌های سخت و سنگین، قرص‌های متعدد و حرکات ورزشی سنگین. گاهی از قرص اسپیرونولاکتون نیز برای لاغری استفاده کرده‌اند که صحت این کار را باید پزشک مربوطه تشخیص دهد. توصیه ما این است که به‌هیچ‌وجه به‌طور خودسرانه از این قرص یا هر قرص دیگری استفاده نکنید و حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
هرگز از قرص فاموتیدین برای کاهش وزن استفاده نکنید؛ در این مقاله بیشتر بخوانید:
عوارض جانبی قرص اسپیرونولاکتون
در صورت داشتن علائم واکنش آلرژیک به قرص اسپیرونولاکتون کمک فوری پزشکی دریافت کنید: کهیر، مشکل در تنفس، تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو. اگر موارد زیر را دارید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- احساس سبکی، مثل‌اینکه ممکن است بی‌هوش شوید.
- ادرار کم
- سطح بالای پتاسیم، حالت تهوع، ضعف، احساس سوزن سوزن شدن، درد قفسه سینه، ضربان قلب نامنظم، از دست دادن حرکت.
- علائم دیگر عدم تعادل الکترولیتی، افزایش تشنگی یا ادرار کردن
- گیجی
- استفراغ
- درد عضلانی
- تکلم نامفهوم
- ضعف شدید
- بی‌حسی و از دست دادن هماهنگی
- احساس بی‌ثباتی
تورم یا حساسیت سینه یکی از شایع‌ترین عوارض جانبی قرص اسپیرونولاکتون است. این موارد لیست کاملی از عوارض جانبی نیستند و ممکن است موارد دیگری نیز رخ دهد.
عوارض قطع ناگهانی قرص اسپیرونولاکتون
حتی اگر احساس خوبی دارید به مصرف این دارو ادامه دهید. اکثر افراد مبتلابه فشارخون بالا احساس بیماری نمی‌کنند. این دارو را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید. دوز خود را افزایش ندهید و آن را بیشتر از مقدار تجویزشده مصرف نکنید یا مصرف این دارو را بدون مشورت با پزشک خود قطع نکنید. با قطع ناگهانی دارو ممکن است وضعیت شما بدتر شود. اگر وضعیت شما بدتر شد به‌عنوان‌مثال اگر متوجه افزایش فشارخون معمول خود شدید به پزشک خود اطلاع دهید.
کلام آخر
در این مقاله به قرص اسپیرونولاکتون پرداختیم و سعی کردیم که در مورد این قرص بیشتر بدانیم. به یاد داشته باشید این دارو و سایر داروها را دور از دسترس کودکان قرار دهید. هرگز داروهای خود را با دیگران به اشتراک نگذارید و قرص اسپیرونولاکتون را فقط برای موارد تجویزشده استفاده کنید.
