طبع و خواص گل گاوزبان: نحوه مصرف آن (با چی بخوریم؟)

بسیاری از ما از گل گاوزبان به‌عنوان داروی گیاهی آرام‌بخش یاد می‌کنیم؛ اما آیا این موضوع حقیقت دارد که گل گاوزبان به آرامش ما کمک می‌کند؟ از خواص دیگر گل گاوزبان چه می‌دانید؟ گل گاوزبان ایرانی با گل گاوزبان اروپایی چه تفاوتی دارد؟ اگر شما نیز در ارتباط با گل گاوزبان سؤالاتی دارید خواندن این مقاله از مجله جوان ایرانی را به شما پیشنهاد می‌کنیم. در این مطلب خواهیم آموخت که گل گاوزبان چه عوارضی دارد و برای چه کسانی مضر است. با ما همراه باشید تا در پایان یک متخصص گل گاوزبان شوید.

خواص گل گاوزبان چیست؟

بسیاری از ما تنها با خاصیت آرام‌بخشی گل گاوزبان آشنا هستیم درصورتی‌که این گیاه خواص فوق‌العاده‌ای دارد که بهتر است از آن‌ها آگاهی داشته باشیم. برای اینکه از خواص گل گاوزبان بهره‌مند شوید لازم است که برگ‌ها و گل‌های این گیاه را به‌صورت خشک تهیه‌کرده و در دمنوش و چای از آن استفاده کنید. از خواص گل گاوزبان در موارد زیر می‌توان استفاده کرد:

• برای پوست
• برای دیابت
• برای سرماخوردگی
• برای پریود
• برای اعصاب
• برای عفونت دستگاه ادراری
• برای لاغری
• برای فشارخون

گل گاوزبان خواص درمانی زیادی دارد که برای سلامت بدن بسیار مفید است. در ادامه به برخی از خواص بی‌نظیر گل گاوزبان پرداخته‌ایم که شما را شگفت‌زده خواهند کرد.

تشخیص گل گاوزبان اصل

برای بهره‌مندی هرچه بیشتر از خواص گل گاوزبان و هر داروی گیاهی دیگر باید از اصل بودن آن اطمینان خاطر داشته باشیم؛ اما آیا گل گاوزبان تقلبی نیز وجود دارد؟ چگونه گل گاوزبان اصل را تشخیص دهیم؟ در برخی از عطاری‌ها نمونه‌های تقلبی را به‌جای اصل به مشتری می‌فروشند؛ اما برای تشخیص گیاه اصل معمولاً باید شکل گیاه وقتی‌که هنوز چیده نشده است را دید. متأسفانه بعد از چیدن و خشک‌کردن در بسیاری از موارد اصل و تقلبی بودن آن قابل‌تشخیص نیست.

انواع گل گاوزبان

گل گاوزبان هم انواع گوناگونی دارد که ممکن است خواص آن‌ها با یکدیگر کمی متفاوت باشد. انواعی از گل‌گاوزبان را در ادامه معرفی کرده‌ایم:

• Echium Amoenum Fisch: در بخش‌های وسیعی از مناطق شمالی ایران ازجمله گیلان، منجیل، ارتفاعات عمارلو در چرم کش و سیاه‌بیشه در بلندی‌های مابین رودبار و منجیل در قسمت جنوبی رودبار و برخی دیگر از مناطق می‌توان این‌گونه گل گاوزبان را پیدا کرد.
• Anchuse Italica Retz: این گیاه دوساله یا چندساله است که برگ‌های آن پوشیده از تارهای سفید و خاکستری است. گل‌های این‌گونه از گل گاوزبان به رنگ آبی است. در مناطق واقع در شرق در نواحی مرزی هریرود و در شمال کشور در گیلان، رودبار و مازندران می‌توان این‌گونه را پیدا کرد.
• E.vulgare: در کشورهای اروپایی این‌گونه از گل گاوزبان را می‌توانید بیابید. این‌گونه که به گل گاوزبان افعی نیز معروف است، گیاهی دوساله با ارتفاع حدود یک متر است. گل‌هایی به رنگ آبی و گاهی سفید دارد. هرچند این‌گونه بومی آمریکا است اما در بخش‌هایی از آسیا و اروپا نیز می‌روید.
• E.bouraeacum: این‌گونه از گل گاوزبان که در جزایر قناری پراکنده است، دوساله و بلند است. دارای برگ‌های کرکدار نقره‌ای با گل‌های قرمز است.

در تقسیم‌بندی دیگری می‌توان گل گاوزبان را به دو نوع ایرانی و اروپایی تقسیم کرد که ویژگی‌های خاص خود را دارند.

ترکیبات مؤثر گل گاوزبان

برگ‌ها و گل‌های گیاه گل گاوزبان از ترکیبات مؤثری سرشار است که این گیاه را به یک داروی گیاهی و درمانی برای بسیاری از مشکلات سلامتی تبدیل کرده است. ترکیبات مؤثر که خواص گل گاوزبان را موجب می‌شوند شامل نیترات پتاسیم، رزین‌ها، مالات کلسیم، منگنز، منیزیم، اسید فسفریک و آلانتوئین می‌شود. گلبرگ‌های گل گاوزبان دارای مقادیری از فلاونوئیدها، ساپونین، پلی فنولی، آنتی‌اکسیدان، موسیلاژ و مقدار جزئی آلکالوئید، اسید چرب امگا 3 و امگا 6 هستند. گونه ایرانی گل گاوزبان منبع غنی از رزمارینک اسید و اسیدهای چرب ضروری است.

نحوه دم كردن گل گاوزبان

یکی از راه‌های بهره بردن از خواص گل گاوزبان دم کردن این گیاه است. نحوه دم کردن گل گاوزبان بسیار راحت است. این گیاه دارویی است که در اکثر خانه‌ها یافت می‌شود. نحوه دم کردن این گیاه گرچه راحت است اما انجام درست آن می‌تواند در رنگ و طعم و عطر آن تأثیر زیادی بگذارد. قوری چینی بهترین ظرف برای دم کردن گل گاوزبان است اما لیوان‌های درب دار مخصوصی نیز در بازار موجود است که برای دم کردن از آن‌ها می‌توان استفاده کرد. مقدار گیاهی که دم می‌دهید بستگی به خودتان دارد و هر چه گل گاوزبان بیشتری بریزید دم‌کرده شما غلیظ‌تر با طعم بیشتری خواهد بود. حال نوبت به آب جوش می‌رسد. آب جوش را اضافه کرده و درب ظرف را می‌گذاریم. 5 تا 10 دقیقه اجازه دهید تا گل گاوزبان دم بکشد. توجه داشته باشید که اصلاً نیازی نیست که آن را روی حرارت بگذارید تا به جوش بیاید. این کار ممکن است عطروطعم و حتی خواص گل گاوزبان را از بین ببرد.

خواص گل گاوزبان برای خواب

یکی از خواص فوق‌العاده گل گاوزبان که همه ما با آن آشنایی داریم و باعث شده است که ما طرفدار این گیاه دارویی شویم، خاصیت آرام‌بخشی و تنظیم خواب آن است. این گیاه می‌تواند مشکلات بی‌خوابی که به دلایل متعدد مانند افزایش سن، افسردگی و استرس ایجاد می‌شود را از بین ببرد. درواقع این بی‌خوابی حاصل از آرامش نداشتن ما است و با یک داروی آرام‌بخش مانند گل گاوزبان رفع خواهد شد.

خوردن گل‌گاوزبان قبل از خواب

خوردن گل گاوزبان قبل از خواب بر هورمون‌های بدن تأثیر می‌گذارد و به رفع بی‌خوابی کمک خواهد کرد. این موضوع به علت خواص گل گاوزبان ازجمله گشاد کردن عروق خونی، آرام‌بخشی، درمان استرس، اضطراب است. بهترین زمان برای تأثیر این گیاه روی خواب نیز بعد از شام و درست قبل از خواب است.

خواص گل گاوزبان برای پریود

جالب است بدانید که گل گاوزبان برای دوران پریود نیز خواصی دارد. این گیاه دارویی در تسکین دردهای آزاردهنده نقش مؤثری دارد و می‌توان به‌طور قطعی گفت که به‌جای داروها و مسکن‌های شیمیایی می‌توانید از گل گاوزبان کمک بگیرید؛ زیرا این گیاه سرشار از مواد مغذی مانند پتاسیم، کلسیم، ویتامین‌ها، منیزیم و … است. همچنین گل گاوزبان با تنظیم هورمون‌ها در این دوره، استرس‌ها و بی‌قراری‌ها را کمتر می‌کند. این داروی گیاهی به تنظیم زمان قاعدگی نیز کمک بسیاری می‌کند البته به میزان مصرف این گیاه نیز توجه داشته باشید. مصرف روزانه 5 تا 8 گرم از گل گاوزبان در دوران پریودی مناسب است. میزان زیاد مصرف آن باعث بالا رفتن فشارخون خواهد شد.

خواص گل گاوزبان برای کودکان

به نظر شما گل گاوزبان برای کودکان نیز خواصی دارد؟ کودکان از چه سنی می‌توانند این داروی گیاهی را به همراه والدین مصرف کنند؟ گل گاوزبان در کنار خواص بی‌نظیر، عوارض جانبی نیز به همراه دارد که ممکن است برای بزرگ‌سالان خطری نداشته باشند اما نوزادان و بچه‌ها را درگیر خود کنند. آلکالوئید یکی از ترکیبات مؤثر در گل گاوزبان است که در کودکان و نوزادان باید بااحتیاط استفاده شود. به همین دلیل است که در کودکان استفاده از این داروی گیاهی باید با مشورت پزشک انجام گیرد.

خواص گل گاوزبان در طب اسلامی

گل گاوزبان از دید طب سنتی متعادل‌کننده همه مزاج‌ها است که این مورد نادر است. یکی از درمان‌های سرماخوردگی‌ها است زیرا بیماری‌های ویروسی را بهبود می‌بخشد. این داروی گیاهی سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند. گل گاوزبان در طب سنتی به‌عنوان تقویت‌کننده اعصاب و روان استفاده می‌شود و نشاط‌آور است. به همین دلیل به درمان افسردگی و استرس و اضطراب کمک می‌کند. از دانه‌های این گیاه برای تهیه روغن استفاده می‌شود که کاربرد موضعی برای مو و پوست دارد. می‌توان خواص گل گاوزبان در طب اسلامی را به‌طور یکجا در زیر ببینید:

• تصفیه‌کننده خون
• آرام‌بخش اعصاب
• عرق آور
• ادرارآور
• تقویت‌کننده کلیه
• رفع سرماخوردگی
• درمان برونشیت
• درمان بی‌اختیاری دفع ادرار
• درمان التهاب و ورم کلیه
• درمان سرخک و مخملک
• نرم‌کننده شکم و بازکننده کیسه صفرا
• درمان اختلال حواس
• رفع ورم

خواص گل گاوزبان و فشارخون

گل گاوزبان با فشارخون نیز در ارتباط است. ازآنجایی‌که کاهش و افزایش این فاکتور انسانی یعنی فشارخون سلامت بدن را با مشکلاتی مواجه می‌کند باید ارتباط بین گل گاوزبان و آن را بدانیم. طبق تحقیقات گل گاوزبان به‌طور طبیعی باعث افزایش فشارخون می‌شود. این نکته می‌گوید که افرادی که پرفشاری خون دارند نباید به‌تنهایی از این داروی گیاهی استفاده کنند. پرفشاری پدیده خطرناکی است که در برخی مواقع نشانه و علامتی ندارد. این افراد می‌توانند در صورت استفاده گل گاوزبان، آن را با لیموترش مصرف کنند تا فشارخون آن‌ها افزایش پیدا نکند.

خواص گل گاوزبان برای قلب

از گل گاوزبان برای معالجه و درمان بی‌نظمی ضربان قلب و تنظیم فشارخون در طب سنتی استفاده می‌شود. ازآنجایی‌که این گیاه دارویی آرام‌بخش اعصاب است با حفظ آرامش فرد موجب کنترل ضربان خون می‌شود. این گیاه پرطرفدار هم برای بیماری‌های مغزی و هم بیماری‌های قلبی معجزه می‌کند. گل گاوزبان رقیق‌کننده خون و تقویت‌کننده قلب است و دلهره را نیز کاهش می‌دهد. قلب به‌طور عادی باید بین 60 تا 100 بار در دقیقه بزند. اگر ضربان قلب کمتر از 60 و یا بیش از 100 شود به آن تپش قلب می‌گویند که برای کنترل و تنظیم آن می‌توان از گل گاوزبان بهره برد.

خواص گل گاوزبان برای اعصاب

از زمان‌های بسیار قدیم به خواص و مزیت‌های گل گاوزبان برای اعصاب تأکید شده است. به همین دلیل است که در اکثر خانواده‌ها یافت می‌شود و بسیار پرطرفدار است. در جریان پر چالش زندگی و برهه‌های خسته‌کننده، یکی از دغدغه‌های افراد حفظ آرامش خود است. با این گیاه دارویی و بدون داروهای شیمیایی می‌توانید روح و روانی پاک داشته و سیستم عصبی خود را تقویت کنید. این گیاه دارویی با ترکیبات مؤثری که دارد موجب تثبیت آرامش اعصاب خواهد شد. با رفع استرس و فشار روحی که دارید خوابی آرام را برای شما فراهم می‌کند. البته به یاد داشته باشید که به‌اندازه از این گیاه استفاده کنید زیرا ممکن است عوارض جانبی نیز برای شما به همراه داشته باشد.

خواص و عوارض رزماری + طرز استفاده از آن را در این مقاله بخوانید:

خواص رزماری چیست؟

خواص گل گاوزبان برای لاغری

از دیگر خواص گل گاوزبان که شاید برایتان بحث‌برانگیز باشد استفاده از آن برای لاغری است. کاهش وزن یکی از اثرات مصرف این داروی گیاهی است که با رعایت رژیم غذایی و مصرف روزانه یک فنجان دمنوش گل گاوزبان انجام می‌گیرد. همچنین کاهش پرخوری عصبی می‌تواند به کمک خاصیت آرام بخشی گل گاوزبان صورت گیرد. به یاد داشته باشید این گیاه به‌تنهایی نمی‌تواند شما را به وزن ایده آل برساند و لازم است که به همراه آن یک رژیم غذایی اصولی داشته باشید.

بهترین زمان مصرف گل گاوزبان

به‌طورکلی می‌توان گفت افراد سالم می‌توانند روزی یک وعده دمنوش گل گاوزبان مصرف کنند. ازآنجایی‌که مصرف دمنوش این گیاه می‌تواند موجب افزایش فشارخون شود توصیه می‌کنیم آن را به همراه چند قطره آب‌لیمو میل کنید. بهترین زمان مصرف گل گاوزبان پس از شام و قبل از خواب توصیه‌شده است؛ و دلیل آن نیز خاصیت آرام‌بخشی است که یک خواب راحت را برای شما فراهم خواهد کرد.

تفاوت گل گاوزبان ایرانی و اروپایی

در یک تقسیم‌بندی می‌توان گل گاوزبان را به دو نوع ایرانی و اروپایی تقسیم کرد؛ اما این دو نوع چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ گل گاوزبان ایرانی شبیه به گل انار است که رنگ لاجوردی دارد. گل‌های این‌گونه درشت‌تر از گل‌های گونه اروپایی است. گل‌های گل گاوزبان اروپایی کوچک و به رنگ آبی روشن هستند که در مناطقی از اصفهان و آذربایجان نیز نمونه‌هایی از آن یافت می‌شود. خواص گل‌گاوزبان اروپایی متفاوت از نوع ایرانی است و تنها ظاهر گل‌هایشان به یکدیگر شبیه است. سرشاخه، گل و برگ گل گاوزبان اروپایی دارای مقداری شوره است که عرق و ادرار را زیاد می‌کند.

عوارض گل گاوزبان

گل گاوزبان یک داروی گیاهی است که با خواص و اثرات فوق‌العاده خود بسیاری از مشکلات و اختلالات سلامتی ما را بهبود می‌بخشد. در این بخش باید بگوییم این گیاه دارویی در کنار خواص بی‌نظیر خود، ممکن است با برخی عوارض جانبی نیز به همراه باشد. این عوارض بسته به شرایط سلامت افراد و میزان مصرف آن‌ها تغییر می‌کنند. به‌عنوان‌مثال مصرف بیش از یک ماه از دمنوش گل گاوزبان به‌طور مداوم می‌تواند مسدودیت کبدی را به همراه داشته باشد. زیاده‌روی در مصرف آن همچنین می‌تواند ابتلا به سرطان کبد را افزایش دهد. عوارض زیر ممکن است با مصرف بیش‌ازحد از گل گاوزبان در برخی افراد رخ دهد:

• افزایش فشارخون
• ناراحتی معده و دستگاه گوارش
• تشدید درد در بیماران مبتلابه سنگ کلیه
• قاعدگی
• مسمومیت کبدی

مصرف گل‌گاوزبان برای چه کسانی مضر است؟

متأسفانه مصرف این گیاه دارویی فوق‌العاده برای برخی از افراد ممنوع است. زنان باردار یکی از این دسته افراد هستند. مصرف گل گاوزبان برای خانم‌های باردار اصلاً توصیه نمی‌شود. علت هم این است که گل گاوزبان دارای آلکالوئیدها است که موجب آسیب به جنین می‌شوند. همان‌طور که در بخش دیگری نیز گفتیم مصرف این گیاه دارویی برای نوزادان و کودکان نیز با محدودیت همراه است. برای مصرف آن در کودکان مشورت پزشک لازم است. زنان شیرده نیز به همین ترتیب مجاز به مصرف گل گاوزبان نیستند و بهتر است از استفاده از آن در این دوران اجتناب کنند.

گل گاوزبان را با چی بخوریم؟

گل گاوزبان از گیاهان دارویی است که می‌توان آن را با خوراکی‌های دیگر مصرف کرد. در ادامه چند ترکیب فوق‌العاده را به شما معرفی کرده‌ایم.

دمنوش گل گاوزبان و دارچین

از خواص دارچین می‌توان به منبع آنتی‌اکسیدان، پیشگیری ابتلا به سرطان و رفع التهاب بدن اشاره کرد. از دارچین می‌توان در کنار گل گاوزبان استفاده کرد و دمنوش فوق‌العاده‌ای ساخت. دارچین خاصیت ضد میکروبی دارد و همچنین برای کاهش وزن مفید است. کافی است در دمنوش گل‌گاوزبان خود دارچین را نیز اضافه کنید تا خواص بی‌نظیر آن را ببینید.

طرز تهیه دمنوش گل گاوزبان و عناب

اگر قصد دارید برای رفع گرفتگی صدا و بهبود سرماخوردگی از دمنوش گل گاوزبان کمک بگیرید توصیه می‌کنیم از عناب نیز استفاده کنید. عناب برای رفع گلودرد و عفونت‌های ریوی مفید است. به دمنوش گل گاوزبان خود مقداری عناب اضافه کنید و خواص آن را ببینید.

خواص گل گاوزبان و لیمو

ازآنجایی‌که مصرف دمنوش گل گاوزبان می‌تواند فشارخون را افزایش دهد، توصیه می‌شود که آن را با لیمو مصرف کنید. لیمو موجب کاهش فشارخون می‌شود و این دو در کنار هم موجب تعدیل فشارخون خواهند شد. ترکیب این دو همچنین به کاهش درد و رفع درد معده، آرامش اعصاب، کاهش وزن، تقویت سیستم ایمنی بدن و رفع التهاب بدن کمک می‌کند.

خواص دمنوش گل گاوزبان و بابونه

بابونه طبعی گرم و خشک دارد. مصرف آن خواصی ازجمله درمان اضطراب و افسردگی، هضم غذا، درمان سرطان، کاهش درد، پوست سالم، جلوگیری از مشکلات قلبی و سردردهای میگرنی به همراه دارد. برای دم کردن گل گاوزبان به همراه بابونه به یک‌میزان از هرکدام در قوری ریخته و روی آن آب جوش بریزید. در ظرف را بگذارید و 10 الی 15 دقیقه صبر کنید تا دم بکشد.

خواص گل گاوزبان و سنبل‌الطیب

با ترکیب گل گاوزبان و سنبل‌الطیب می‌توانید یک دمنوش پرخاصیت داشته باشید. شیوه دم کردن ان نیز بسیار آسان است. کافی است در قوری مقداری گل گاوزبان ریخته و نصف همین مقدار سنبل‌الطیب اضافه کنید. آب جوش را اضافه کرده و در آن را بگذارید. حال کافی است 15 الی 30 دقیقه صبر کنید تا دمنوش آماده شود. سنبل‌الطیب نیز می‌تواند در درمان استرس و اضطراب، درمان بی‌خوابی، فشارخون و قلب، قند خون و دیابت، یائسگی، سردرد و میگرن، دستگاه گوارش، تقویت حافظه، سیاتیک و آرتروز کمک کند مؤثر باشد.

کلام آخر

با خواندن این طلب مفصل به بسیاری از سؤالات در ارتباط با خواص گل گاوزبان پاسخ دادیم. از خواص گل گاوزبان می‌توان به احساس نشاط، تقویت بدن، احساس آرامش، درمان تنگی نفس، درمان اختلال وسواس، حواس‌پرتی و تقویت حواس پنج‌گانه اشاره کرد. در این مقاله از مجله جوان ایرانی به ترکیب این گیاه با خوراکی‌های دیگر نیز اشاره کردیم. به یاد داشته باشید که مصرف بیش‌ازحد هر دارو حتی گیاهی عوارض جانبی به همراه دارد. درصورتی‌که شرایط و مشکل سلامتی خاصی دارید حتماً قبل از مصرف این گیاه دارویی با پزشک خود مشورت کنید.