علت تلخی دهان [راهکارهای درمانی موثر]

بسیاری از ما طعم تلخی در دهانمان را تجربه کرده‌ایم و همه ما از این موضوع ناراضی هستیم بنابراین دور از ذهن نیست که به دنبال علت تلخی دهان خود باشیم و بخواهیم بدانیم که چگونه آن را رفع کنیم. طعم تلخ در دهان می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد ازجمله مشکلات ساده مانند بهداشت ضعیف دهان تا مشکلات جدی‌تر مانند عفونت قارچی یا رفلاکس اسید. کشیدن سیگار همچنین می‌تواند باعث ایجاد طعم تلخ در دهان شود که بین چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد. این نوع تغییر در طعم معمولاً پس از خوردن غذاهای دیگر، نوشیدن آب یا مسواک زدن دندان‌ها بهبود می‌یابد. بااین‌حال اگر طعم تلخ به مدت طولانی طول بکشد یا اغلب اتفاق بیفتد توصیه می‌شود که به پزشک عمومی و یا متخصص گوارش مراجعه کنید تا متوجه شوید آیا بیماری وجود دارد که باعث این علائم شده است یا خیر.

علت تلخی دهان چیست؟

همان‌طور که می‌دانید تمام علائمی که در بدن ما رخ می‌دهند بدون علت نیستند. تمام واکنش‌هایی که بدن ما از خود نشان می‌دهد علتی دارند. تلخی دهان نیز می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد و دانستن این دلایل می‌تواند به رفع آن‌ها کمک کند. این دلایل می‌تواند جزئی و در اثر خوردن ماده‌ای باشد و در مقابل نیز ممکن است جدی و در اثر یک بیماری باشد. یکی از دلایل شایع تلخی دهان می‌تواند بهداشت ضعیف دهان باشد. آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضدافسردگی نیز تأثیر زیادی در طعم دهان ما دارند. در برخی زنان باردار طعم تلخ دهان یکی از علائم بارداری است. برخی از مکمل‌های ویتامینی که حاوی مقادیر زیادی مواد فلزی هستند می‌توانند طعم دهان ما را تغییر دهند. رفلاکس معده به مری نیز می‌تواند علت تلخی دهان باشد. اگر تلخی دهان در اثر بیماری‌های جدی باشد ممکن است در اثر مشکلات کبدی و عفونت‌های تنفسی نیز باشد. برخی دیگر از دلایل بروز تلخی دهان عبارت‌اند از کم‌آبی بدن، خشکی دهان، حساسیت، سیگارکشیدن، پولیپ بینی و … . تا پایان مطلب با جوان ایرانی همراه باشید تا برخی از این دلایل را به‌طور مفصل‌تری با یکدیگر بررسی کنیم.

علت تلخی دهان در بارداری

دیسگوزی که به‌عنوان طعم فلزی در دهان نیز شناخته می‌شود یک علامت بسیار شایع برای بسیاری از زنان در سه‌ماهه اول بارداری است و به دلیل تغییرات هورمونی اتفاق می‌افتد. این تغییر معمولاً فقط چند روز طول می‌کشد و سپس به‌طور طبیعی برطرف می‌شود؛ بنابراین برخی از زنان باردار ممکن است طعمی مشابه داشتن یک سکه در دهان یا نوشیدن آب از یک فنجان فلزی را در دهان خود داشته باشند. یک راه عالی برای خلاص شدن از این طعم تلخ نوشیدن آب‌لیمو یا یک شربت آب‌لیمویی است. همچنین استفاده از نعناع، خوردن غذاهای تند و خوردن اقلام سرد نیز کمک خواهد کرد. مطالعات نشان می‌دهد که این تلخی در انتهای بارداری بهبود می‌یابد.

علت تلخی دهان در کرونا

ازآنجایی‌که یکی از علائم بیماری کرونا از بین رفتن چشایی است ممکن است برای چند مدت تلخی دهان را تجربه کنید. حس چشایی ازدست‌رفته یا تغییریافته، خشکی دهان و زخم در بیماران کرونایی شایع است. به همین علت است که در زمان ابتلا به کرونا ممکن است احساس کنید دهان شما تلخ است. البته این تلخی و علائم در تمامی بیماران کرونایی مشاهده نمی‌شود. یکی از راه‌های رفع این تلخی در کرونا رعایت بهداشت دهان و دندان در طول بیماری و حتی بعدازآن است.

علت تلخی دهان در صبح

شایع‌ترین علت تلخی دهان بهداشت ضعیف دهان است که تأثیر زیادی در تلخی دهان در صبح و هنگام بیدار شدن از خواب دارد. به دلیل تجمع بزاق و باکتری روی زبان، دندان‌ها و لثه‌ها تلخی در دهان اتفاق می‌افتد که باعث بوی بد دهان می‌شود. حال سؤال این است که چه باید کرد؟ مسواک زدن حداقل دو بار در روز، یک‌بار بعد از بیدار شدن از خواب و یک‌بار دیگر قبل از خواب کافی است. همچنین مسواک زدن زبان به دلیل تجمع باکتری‌ها و سلول‌های مرده که به‌عنوان پوشش زبان نیز شناخته می‌شود بسیار مهم است. البته همیشه علت تلخی دهان در صبح، بهداشت دهان نیست. این موضوع می‌تواند با کبد نیز مرتبط باشد. اگر کبد شما که نقش پاک کردن سموم از بدن را دارد دچار مشکل شود تلخی در دهان هنگام صبح رخ خواهد داد. ممکن است در اثر سینوزیت نیز تلخی دهان در صبح را تجربه کنید. درواقع می‌توان گفت بیشتر تلخی‌هایی که در دهان اتفاق می‌افتد حال به هر علتی می‌خواهد باشند، در هنگام صبح خود را نشان می‌دهند.

علت تلخی دهان در طب سنتی

در طب سنتی نیز در زمینهٔ تلخی دهان تحقیق و بررسی انجام‌شده است. در طب سنتی هم گفته‌شده است که علت تلخی دهان می‌تواند موارد مختلفی باشد. پزشکان طب سنتی نیز برای رفع این مشکل تلاش کرده‌اند. هرکدام از علت‌های تلخی دهان می‌توانند راه‌های درمان متمایزی داشته باشند.

علت تلخی دهان و نفخ معده

رفلاکس معده زمانی اتفاق می‌افتد که محتویات معده به مری می‌رسد. پس از شروع هضم اسید را به دهان می‌برند و دهان را با طعمی تلخ ترک می‌کنند. از خوردن غذاهای بسیار چرب یا دیرهضم خودداری کنید زیرا محتوای اسیدی معده را افزایش می‌دهند. همچنین مهم است که از خوردن وعده‌های غذایی بسیار زیاد خودداری کنید زیرا هضم صحیح معده را دشوار می‌کنند. رفلاکس و نفخ معده در کنار تلخی دهان علائم دیگری نیز دارد که می‌توان آن را تشخیص داد. از جمله این علائم می‌توان به درد در ناحیه بالای شکم و زیر سینه، سوزش سر دل، تغییر صدا و گرفتگی و احساس حالت تهوع مکرر اشاره کرد. در بروز مشکلات معده عوامل مختلفی دست دارند. برخی از این عوامل عبارت‌اند از بارداری، سیگار، چاقی، مصرف نوشیدنی‌های الکلی و خوابیدن بلافاصله بعد از غذا خوردن.

آنتی‌بیوتیک و داروی ضدافسردگی یک علت تلخی دهان

با خوردن برخی از داروها بزاقی ترشح‌شده و باعث ایجاد طعم تلخ در دهان می‌شود. این داروها از نمونه آنتی‌بیوتیک‌ها مانند تتراسایکلین‌ها، داروهای نقرس مانند آلوپورینول و لیتیوم، یا داروهایی که برای درمان برخی بیماری‌های قلبی استفاده می‌شوند هستند. داروهای ضدافسردگی می‌توانند باعث خشکی دهان شوند که خشکی دهان نیز تلخی دهان را به همراه دارد. طعم تلخ معمولاً بعد از چند روز پس از شروع مصرف داروها از بین خواهد رفت. در غیر این صورت، از پزشکی که داروها را برای شما تجویز کرده است کمک بگیرید.

علت تلخی دهان و مکمل‌های ویتامینی

مکمل‌های ویتامینی معمولاً حاوی مقدار زیادی مواد فلزی مانند مس، آهن و کروم هستند که این مواد می‌توانند طعم دهان را تغییر دهند. این علامت پس از مصرف مکمل‌های ویتامینی رایج است. این علامت زمانی ظاهر می‌شود که مکمل به‌طورکلی در بدن جذب شود. چند دقیقه بعد از جذب این مکمل‌ها طعم تلخ دهان نیز باید از بین برود. در غیر این صورت باید با پزشک مربوطه مشورت کنید. پزشک معمولاً مکمل شما را تعویض و یا دوز مصرفی را کاهش می‌دهد.

مشکلات کبدی یک علت تلخی دهان

اگر کبد شما دچار مشکل شود و به‌درستی کار نکند، مقادیر زیادی آمونیاک در بدن جمع خواهد شد که چون یک ماده سمی است به اوره تبدیل خواهد شد و از طریق ادرار دفع خواهد شد. این موضوع می‌تواند باعث تلخی در دهان شود. مشکل کبدی علائم دیگری نیز ازجمله احساس خستگی در کنار تلخی در دهان دارد که می‌توان آن را تشخیص داد. اگر علائم مشکل کبدی را دارید باید آن را تشخیص داده و برای رفع تلخی دهان به درمان آن بپردازید.

عفونت‌های تنفسی و علت تلخی دهان

سرماخوردگی، رینیت، سینوزیت و ورم لوزه ازجمله بیماری‌هایی هستند که عفونت‌های تنفسی را به همراه دارند. به دلیل مواد تولیدشده توسط باکتری‌های مسئول این نوع عفونت‌ها می‌توانند طعم تلخی در دهان ایجاد کنند. حداقل روزی 2 لیتر آب بنوشید تا به تسکین طعم تلخ و تسریع بهبودی کمک کنید.

علت تلخی دهان و سرطان

افراد مبتلابه سرطان نشانه تلخی دهان را ندارند اما افرادی که در طول درمان سرطان خود قرار دارند دچار تلخی در دهان خواهند شد. در طول شیمی‌درمانی و پرتودرمانی جوانه‌های چشایی تحریک می‌شوند و این موجب می‌شود تا هنگام خوردن چیزهای ساده نیز مانند آب یا نان، در دهان خود احساس تلخی کنید.

سرطان دهان می‌تواند در هر نقطه از دهان ظاهر شود، برای اطلاعات بیشتر مقاله زیر را بخوانید:

آنچه که باید درباره سرطان دهان بدانید

علت تلخی دهان و صفرا

در طب سنتی گفته می‌شود که اگر تلخی دهان اغلب برای شما اتفاق می‌افتد ممکن است دچار غلبه صفرا دچار شده باشید. علائم دیگر غلبه صفرا در کنار تلخی دهان، حالت تهوع، زود عصبانی شدن، سردرد و رفلاکس هستند. برای دفع غلبه صفرا از بدن می‌توانید از حجامت پشت گوش کمک بگیرید. همچنین از آب‌زرشک، شربت سکنجبین، آلو، آلبالو و تمر هندی استفاده کنید. این افراد باید برای رفع تلخی دهان از مصرف فلفل و خرما خودداری کنند.

راه‌های درمان تلخی دهان

برای درمان تلخی دهان باید دلیل تلخی دهان را پیدا کنید. در بالا برخی از دلایل این مشکل را بررسی کردیم. هرکدام از این دلایل ممکن است که درمان منحصربه‌فردی داشته باشند. در این قسمت چند درمان رایج را برای رفع تلخی دهان آورده‌ایم.

• مسواک زدن با جوش‌شیرین
• مسواک زبان شور
• شستشوی مداوم دهان
• داروی کاهنده اسید
• مرکبات ترش‌مزه
• بهداشت دهان و دندان
• نوشیدن آب
• کاهش مصرف غذای چرب و تند

درمان تلخی دهان با گیاهان دارویی

برخی از گیاهان دارویی می‌توانند تلخی دهان را به هر علتی باشد رفع کنند. یکی از این داروها چای سبز است که برای بهبود سلامت دهان و دندان بسیار مفید است. یک قاشق چای‌خوری چای سبز را به یک فنجان آب داغ اضافه کنید و روی حرارت بگذارید تا چند دقیقه به‌آرامی بجوشد سپس چای را صاف‌کرده و با عسل مخلوط‌کنید. روزانه یک فنجان از این نوشیدنی را میل کنید. خوردن یک دم‌نوش خاکشیر نیز در هنگام صبح به رفع تلخی دهان کمک خواهد کرد. هر صبح یک قاشق غذاخوری خاکشیر را در یک لیوان آب جوش ریخته و ده دقیقه اجازه دهید تا دم بکشد. روغن نارگیل طعم تلخ دهان را که به دلیل رفلکس اسید ایجادشده است از بین خواهد برد. در هنگام صبح یک قاشق روغن نارگیل را در دهان خود قرار دهید و با زبان خود آن را کاملاً در دهان پخش‌کنید. سپس با آب گرم دهان خود را شستشو دهید. این کار را هرروز ادامه دهید.

می‌توانید در این مقاله با گیاهان دارویی استفاده شده در صنایع آرایشی بهداشتی آشنا شوید:

انواع گیاهان دارویی

سخن پایانی

مطمئناً هیچ‌کس از تلخی دهان خود راضی نیست و تمامی افراد به دنبال رفع این مشکل هستند. علت تلخی دهان می‌تواند موارد مختلفی باشد که در این مقاله سعی کردیم اصلی‌ترین آن‌ها را بررسی کنیم. این مشکل قابل‌درمان است کافی است علت آن را پیداکرده و به رفع آن‌ها بپردازیم. مشکل تلخی دهان برای تمامی سنین و افراد ممکن است به وجود بیاید اما معمولاً در افراد میان‌سال و در سن 40 تا 50 سالگی بیشتر دیده می‌شود.

مریم ابولی