قرص فلوکونازول برای چیست؟ (درمان عفونت‌های قارچی با آن)
قرص فلوکونازول برای چیست؟ موارد استفاده + نحوه پیشگیری
آیا هیچ اطلاعی از درمان عفونت‌های قارچی با فلوکونازول دارید؟ می‌دانید قرص فلوکونازول برای چیست؟ در همین ابتدا باید بگوییم که متأسفانه عفونت‌های قارچی یکی از مشکلات رایج پزشکی هستند که می‌توانند پوست، ناخن، دهان، دستگاه گوارش، واژن و حتی خون و اندام‌های داخلی را تحت‌تأثیر قرار دهند. یکی از داروهای رایج و مؤثر در درمان این نوع عفونت‌ها، فلوکونازول است. این دارو که به خانوادة ضدقارچ‌های آزول تعلق دارد، در درمان انواع مختلفی از عفونت‌های قارچی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فلوکونازول چیست؟
یک داروی ضدقارچ از گروه تری‌آزول‌ها است که با مهار آنزیم‌های مورد نیاز برای رشد قارچ‌ها، باعث مرگ یا توقف رشد آن‌ها می‌شود. این دارو هم به‌صورت خوراکی (قرص و کپسول) و هم به شکل تزریقی موجود است.
فلوکونازول با مهار آنزیم ۱۴-آلفا – دمتیلاز که در تولید ارگوسترول نقش دارد، از ساخت دیواره سلولی قارچ جلوگیری کرده و موجب تخریب سلولی آن‌ها می‌شود. این مکانیزم باعث توقف رشد قارچ‌ها یا مرگ آن‌ها خواهد شد.
موارد استفاده از فلوکونازول
فلوکونازول یکی از پرکاربردترین و مؤثرترین داروهای ضدقارچ در پزشکی است. این دارو در درمان انواع مختلفی از عفونت‌های قارچی نقش دارد و در بسیاری از موارد تنها با یک دوز می‌تواند علائم را تسکین دهد. موارد استفاده فلوکونازول را در ادامه به‌صورت جداگانه شرح داده‌ایم.
عفونت‌های قارچی واژینال
یکی از شایع‌ترین کاربردهای فلوکونازول، درمان عفونت قارچی واژن در زنان است. این مشکل معمولاً توسط قارچ کاندیدا آلبیکانس ایجاد می‌شود.
برفک دهان
در بیماران با سیستم ایمنی ضعیف مانند بیماران HIV مثبت یا کسانی که داروهای سرکوبگر ایمنی مصرف می‌کنند، برفک دهان ایجاد می‌شود. فلوکونازول به‌خوبی می‌تواند این عفونت را درمان کند.
کاندیدیازیس مری و دستگاه گوارش
در عفونت‌های گسترده‌تر کاندیدایی، مخصوصاً در بیماران بستری یا تحت درمان با داروهای آنتی‌بیوتیکی، فلوکونازول به‌صورت خوراکی یا تزریقی استفاده می‌شود.
عفونت‌های قارچی پوستی و ناخنی
فلوکونازول در موارد شدید یا مقاوم به درمان موضعی، برای درمان درماتوفیتوزها یا عفونت‌های ناخنی تجویز می‌شود.
کریپتوکوکوزیس
نوعی عفونت قارچی خطرناک مغز و نخاع در بیماران HIV مثبت است. درمان اولیه معمولاً با آمفوتریسین B شروع می‌شود و ادامه درمان با فلوکونازول است.
پیشگیری از عفونت قارچی در بیماران با ضعف ایمنی
در برخی موارد از این دارو برای پیشگیری استفاده می‌شود. مثلاً در بیماران تحت شیمی‌درمانی یا پیوند اعضا برای پیشگیری از عفونت‌های قارچی سیستمیک استفاده می‌شود.
دوز مصرفی فلوکونازول
میزان مصرف فلوکونازول بسته به نوع عفونت، سن بیمار، وزن و شرایط جسمی متفاوت است. مصرف خودسرانه فلوکونازول بدون تجویز پزشک می‌تواند منجر به عوارض یا مقاومت دارویی شود.
عوارض جانبی مصرف فلوکونازول
- سردرد
- تهوع
- درد شکمی
- اسهال
- بثورات پوستی خفیف
- سمیت کبدی (افزایش آنزیم‌های کبدی، هپاتیت دارویی)
- واکنش‌های حساسیتی شدید (آنافیلاکسی، سندرم استیونز – جانسون)
- مشکلات قلبی مانند طولانی شدن فاصله QT
در صورت مشاهده علائم زردی پوست، خارش شدید، تپش قلب یا مشکلات تنفسی، فوراً به پزشک مراجعه نمایید. مورد دیگر اینکه برخی بیماران با بیماری کبدی نباید مصرف هم‌زمان داروهایی داشته باشند. مانند سیزالوپرام یا کینیدین که می‌توانند باعث آریتمی قلبی شوند.
مصرف فلوکونازول در دوران بارداری و شیردهی
مصرف فلوکونازول در دوزهای بالا و طولانی‌مدت در دوران بارداری می‌تواند با نقایص مادرزادی همراه باشد. اما یک‌بارمصرف ۱۵۰ میلی‌گرمی برای درمان عفونت واژینال در سه‌ماهه دوم و سوم بارداری نسبتاً بی‌خطر شناخته شده است. فلوکونازول در مقادیر کم وارد شیر مادر می‌شود. در دوزهای کم و برای درمان‌های کوتاه‌مدت، به‌طورکلی بی‌خطر خواهد بود.
نحوه استفاده صحیح از فلوکونازول
دارو را دقیقاً مطابق دستور پزشک مصرف کنید. در صورت فراموش کردن یک نوبت، به‌محض یادآوری مصرف کنید مگر اینکه به زمان نوبت بعدی نزدیک باشد.
از مصرف الکل هنگام درمان با فلوکونازول خودداری کنید؛ زیرا ممکن است خطر آسیب کبدی را افزایش دهد. همچنین در صورت بروز علائم جدید یا وخیم شدن علائم، حتماً با پزشک مشورت نمایید.
فلوکونازول و مقاومت دارویی
یکی از نگرانی‌های مهم در مورد داروهای ضدقارچ، مقاومت قارچی به دارو است. مصرف بی‌رویه و نادرست فلوکونازول می‌تواند منجر به رشد سویه‌های مقاوم قارچی شود، به‌ویژه در بیماران با سیستم ایمنی ضعیف. برای جلوگیری از این موضوع:
- فلوکونازول را فقط با تجویز پزشک مصرف کنید.
- دوره درمان را کامل نمایید.
- از مصرف دارو برای خوددرمانی مکرر بپرهیزید.
