انواع ضرب المثل با معنی ایرانی + خنده دار

تابه‌حال شده است که بخواهید حرفی را بیان کنید اما به‌طور مستقیم نخواهید آن را بگویید؟ اتفاق افتاده است که بخواهید مثالی را برای طرف مقابل خود بیاورید که قانع شود؟ در این مواقع بهترین کار استفاده از ضرب المثل با معنی است. تعداد زیاد و متنوعی از ضرب المثل‌ها وجود دارند که شاید شما تابه‌حال برخی از آن‌ها را نشنیده باشید. این مقاله از مجله جوان ایرانی قصد دارد که شما را بیشتر از پیش با ضرب المثل های با معنی آشنا کند. تا پایان این مطلب جالب و خواندنی با ما همراه باشید تا همیشه ضرب‌المثلی در آستین داشته باشید و بیشتر از پیش با معنی و کاربرد آن‌ها آشنا شوید.

انواع ضرب المثل با معنی

تعداد ضرب المثل های موجود بسیار زیاد است و تنوع این‌گونه عبارات نیز به علت تعداد زیادشان بسیار است. انواع مختلفی از ضرب المثل وجود دارند که ازجمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ضرب المثل های ایرانی
• ضرب المثل های قدیمی
• ضرب المثل های خارجی
• ضرب المثل های خنده‌دار
• ضرب المثل های دور و نزدیک
• ضرب المثل های کودکانه
• ضرب المثل های با معنی در مدارس

به همین دلیل تنوع زیاد ضرب المثل‌ها است که ممکن است برای یک موضوع چند ضرب المثل وجود داشته باشد. شما نیز در گفتگوهای خود از عبارات ضرب المثل با معنی استفاده می‌کنید؟ ما به شما کمک می‌کنیم تا تعداد زیادی ضرب المثل را در کنار هم داشته باشید و بتوانید به‌راحتی عبارت موردنظر را پیدا کنید.

ضرب المثل با معنی در کتاب فارسی

در کتاب‌های فارسی دبستان در همه مقاطع ضرب‌المثل‌هایی آورده شده‌اند که دانش‌آموزان را با این عبارات بیشتر آشنا می‌کنند. در ادامه برخی از این ضرب‌المثل‌ها را آورده‌ایم.

ضرب المثل با معنی برای کلاس دوم

1. ادب از که آموختی؟ از بی‌ادبان: با دیدن رفتار بی‌ادبان و انجام ندادن آن‌ها باادب باشیم.

2. قسم روباه را باور کنم یا دم خروس را: نشانه‌هایی مبنی بر دروغ بودن حرف شما وجود دارد.

3. یک کلاغ، چهل کلاغ: سخنی که توسط افراد زیادی دهان به دهان گشته شاید حقایقی از آن از بین رفته باشد و چیزهای اشتباهی به آن اضافه‌شده باشد.

4. فلفل نبین چه ریز است، بشکن ببین چه تیز است: کار آیی هر کس و هر چیز به قد و قواره‌اش نیست.

5. آش نخورده و دهان سوخته: وقتی کسی را به گناهی که نکرده است متهم می‌کنند.

6. شتر دیدی، ندیدی: وقتی می‌خواهی به کسی بگویی دخالت نکن و خبر یا اتفاق را به کسی نگو انگار که خبری نداری.

7. تو که لالایی بلدی چرا خوابت نمی‌برد: چرا چیزی را که می‌گویید خود عمل نمی‌کنید؟

8. کفگیر به ته‌دیگ خورده: فرد دیر رسیده و دیگر آمدنش فایده و سودی ندارد.

9. فوت کوزه‌گری: چیزهای زیادی را می‌داند اما از مطلب اصلی آگاهی ندارد.

10. بادآورده: ثروت و مالی که بدون زحمت به‌دست‌آمده باشد.

ضرب المثل بامعنی برای کلاس سوم

11. آشپز که دو تا شد آش یا شور می‌شود یا بی‌نمک: زمانی که کاری دو رئیس داشته باشد و کسی دخالت کند.

12. هر چه کنی به خود کنی: جواب همه اعمالمان به خودمان برخواهد گشت.

13. هنوز دو قورت و نیمش باقی است: وقتی با آدم طمع‌کاری روبه‌رو می‌شوند که به او محبت نیز کرده‌اند.

14. علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد: وقتی کسی دچار مشکلی می‌شود که قبل از آن‌هم می‌توانست جلوی آن را بگیرد.

15. بزک نمیر بهار می‌آید: وعده بی‌پایه و اساس دادن.

ضرب المثل با معنی برای کلاس چهارم

16. هیچ ارزانی بی‌علت نیست و هیچ گرانی بی‌حکمت: اگر چیزی در ظاهر ارزنده به نظر می‌رسد اما ارزان است حتماً علتی دارد. هیچ موضوعی بی‌علت نیست.

17. جوینده یابنده است: هر کس در تلاش برای دست یافتن به چیزی باشد به آن می‌رسد.

18. مشک آن است که خود ببوید نه آنکه عطار بگوید: هر کس باید با عمل و رفتارش خوبی‌های خود را نشان دهد نه آشنایانش از او تعریف کنند.

19. رطب‌خورده کی منع رطب کند: کسی که دیگران را نصیحت می‌کند خودش نباید آن کار را انجام دهد.

20. با یک گل بهار نمی‌شود: برای رسیدن به هدف باید همه‌چیز فراهم شود و با دیدن یک نشانه مثبت نمی‌توان نتیجه کلی گرفت.

ضرب المثل شیر و موش

در کتاب فارسی چهارم دبستان داستانی به نام شیر و موش از شاعر توانا ایرج میرزا آورده شده است که حکایت از یک ضرب المثل دارد. این داستان ما را یاد ضرب المثل از هر دست که بدهی از همان دست پس می‌گیری می‌اندازد. این ضرب المثل به این معنی است که نتیجه هر عملی وابسته به کاری است که خودتان انجام داده‌اید. درواقع پاسخ رفتار خوب، خوبی دیدن و پاسخ رفتار بد، بدی دیدن است.

ضرب المثل با معنی برای کلاس پنجم

21. درخت گردکان با این بزرگی، درخت خربزه ا… اکبر: عقلش به چشمش است.

22. پیش قاضی و معلق بازی: پیش همه‌فن‌حریف ادعای زیرکی کردن.

23. کوه به کوه نمی‌رسد اما آدم به آدم می‌رسد: اگر کسی در حق کسی نامردی کند این ضرب المثل را به کار می‌برند.

24. عقل سالم در بدن سالم است: هر کس که بدن سالمی دارد، عقل سالمی نیز دارد.

25. هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد: سفارش حرف زدن به‌جا و به‌موقع.

ضرب المثل با معنی دور و نزدیک

26. پشت دست داغ کردن

معنی نزدیک: با شیء داغ دست را سوزاندن / معنی دور: پشیمان شدن و توبه کردن

27. دیگی در کفشش است.

معنی نزدیک: در کفشش ریگ است. / معنی دور: داشتن نقشه بدی در فکر.

28. تا گوساله گاو شود، دل صاحبش آب شود.

معنی نزدیک: تا گوساله بزرگ شود، دل صاحبش آب می‌شود. / معنی دور: زمان و مدت طولانی لازم است.

29. گندم نمای جوفروش.

معنی نزدیک: کسی که جو می‌فروشد وانمود می‌کند گندم می‌فروشد. / معنی دور: آدم مکار و حیله‌گر.

30. سری که درد نمی‌کند دستمال نمی‌بندند.

معنی نزدیک: وقتی سردرد نمی‌کند نیازی به بستن آن با دستمال نیست. / معنی دور: وقتی احتیاج به کاری نیست دنبال کار اضافی نرو.

31. تیر کسی به سنگ خوردن.

معنی نزدیک: کسی که تیرش به سنگ می‌خورد. / معنی دور: موفق نشدن در کاری که پیش‌گرفته شده است.

32. علف زیر پایم سبز شده است.

معنی نزدیک: واقعاً علف زیر پایم سبز شده است. / معنی دور: زیاد منتظر ماندن.

33. دهانش بوی شیر می‌دهد.

معنی نزدیک: دهان او واقعاً بوی شیر می‌دهد. / معنی دور: بی‌تجربگی فرد.

34. آب از دستش نمی‌چکد.

معنی نزدیک: واقعاً آب از دستش نمی‌چکد. / معنی دور: خیرش به کسی نمی‌رسد.

35. اجاقش کور است.

معنی نزدیک: اجاق‌گازش روشن نباشد. / معنی دور: کسی که فرزند نداشته باشد.

ضرب المثل کودکانه با معنی

36. آتش بیار معرکه: یعنی باعث ایجاد اختلاف و خصومت بین افراد شدن.

37. آب‌زیرکاه: یعنی فردی که زیرک است و زرنگی می‌کند.

38. از خجالت آب شد: خیلی خجالت کشید.

39. اشک تمساح: بی‌دلیل و برای جلب‌توجه کردن گریه می‌کند.

40. برج زهرمار: کسی که بداخلاق است.

ضرب المثل خنده‌دار با معنی

41. از اون ماست کل عباس، چشمام دید و دلم خواست: شخص هوس‌باز هر چه می‌بیند دلش می‌خواهد.

42. از این حسن تا آن حسن صد گز رسن: دو چیز که ظاهر مشابه دارند اما باهم متفاوت‌اند.

43. از خر می‌پرسی چهارشنبه کی هست: از آدم ابله انتظار فکر کردن

44. از نخورده بگیر بده به خورده: آدم دارا حریص‌تر است.

45. اگر خیر داشت اسمش را می‌گذاشتند خیرا…: کسی که خیرش به کسی نمی‌رسد.

46. اگر لر نره به بازار، بازار می‌گندد: افرادی که همه‌چیزهای بنجل را می‌خرند.

47. انگور خوب نصیب شغال می‌شود: دختران زیبا نصیب شوهران زشت و بداخلاق می‌شوند.

48. آش کشک خالته، بخوری پاته، نخوری پاته: باید این کار را انجام دهی، چه بخواهی و چه نخواهی.

49. دیگ به دیگ می‌گه روت سیاه: کسی که خودش پر عیب است به دیگران طعنه می‌زند.

50. طرف از بی‌کفنی زنده است: آن‌قدر بیچاره است که هزینه مرگش را هم نمی‌تواند پرداخت کند.

 

آشنایی با صندلی داغ و ۱۵۰ سوال چالش‌برانگیز و خفن در این مقاله:

صندلی داغ

 

ضرب المثل خنده‌دار برای پانتومیم با معنی

51. آمد ابرویش را درست کند، زد چشمش را هم کور کرد: وقتی کسی قصد دارد کاری را درست کند اما خراب‌ترش می‌کند.

52. همه را برق می‌گیرد، ما را چراغ‌نفتی: نشانه از بدبختی و بدشانسی در کار ما.

53. از هول حلیم افتاد داخل دیگ: به خاطر ذوق و طمع عجله کرد و دچار ضررشد.

54. گدا به گدا، رحمت به خدا: یعنی فردی به خیر رسیدن به فرد دیگر راضی نیست، پس رحمت به خدا که به هر دو آن‌ها خیر می‌رساند.

55. دنیا را آب ببرد فلانی را خواب می‌برد: کنایه از بی‌خیالی و آسودگی فرد.

ضرب المثل قدیمی با معنی

56. نرود میخ آهنین در سنگ: افرادی که به خاطر نادانی هیچ نصیحتی را قبول نمی‌کنند.

57. ترسم نرسی به کعبه‌ای اعرابی که این ره که تو می‌روی به ترکستان است: از روش و اندیشه‌ای که دارد نتیجه دلخواه نخواهید گرفت.

58. خدا داده به ما مالی، یک خر مانده سه تا نالی: از دست رفتن اموال براثر کم‌کاری.

59. چغندر به هرات زیره به کرمان: هر چیزی به‌جای خودش.

60. از دور دل می‌بره از جلو زهره را: کسی یا چیزی که از دور قشنگ و جالب است اما از نزدیک بد و زشت.

ضرب المثل کوتاه با معنی

61. آستین نو بخور پلو: افراد را در لباس کهنه تحویل نمی‌گیرند و اشتباه است.

62. چاه‌کن همیشه ته چاه است: کسی که توطئه می‌کند برای به دردسر انداختن دیگران خود دچار دردسر می‌شود.

63. فیل و فنجان: دو چیز که ازلحاظ شکل و قیافه قابل قیاس نیستند.

64. فیلش یاد هندوستان کرده است: شخصی به یاد روزگار خوش گذشته افتاده است.

65. کبکش خروس می‌خواند: شاد و سرحال است.

ضرب المثل افغانی خنده‌دار با معنی

66. پیل هر چی مردنی بشه د شکمشی یک زانو آوه: فیل هر چه مردنی‌تر باشد در شکمش یک زانو آب موجود است.

67. تنگ آمد د جنگ آمد: چون عرصه بر او تنگ شد کمر به جنگ بست.

68. دیگ شریکی را سر چار راهی مشکن: آشپز که دو تا شد آش یا شور می‌شود یا بی‌نمک.

69. زور از زاری کم نمی‌شود: جایی که سخن از زور باشد عذر و تضرع نمی‌تواند از شدت آن بکاهد.

70. دیر آیه درست آیه: دیر آید اما درست آید.

ضرب المثل رایج فارسی با معنی

71. آب پاکی را روی دستش ریخت: ناامید کردن کسی

72. از کوزه همان برون تراود که در اوست: رفتار هرکس نشانه ذات درونی اوست.

73. آهسته برو آهسته بیا که گربه شاخت نزند: جلوی دیگران عرض‌اندام نکن تا آسیبی به تو نرسد.

74. اون وقت که جیک‌جیک مستونت بود، فکر زمستونت نبود: خودت را برای روزهای سخت آماده نکردی.

75. خدا به آدم گدا نه عزا بده نه عروسی: هر چیزی آدم فقیر را دچار زحمت می‌کند.

76. در دروازه را می‌توان بست ولی دهان مردم را نمی‌توان: حرف مردم هیچ‌گاه تمام نمی‌شود.

77. گربه برای رضای خدا موش نمی‌گیرد: هیچ‌کس بدون دریافت اجرت کاری نمی‌کند.

78. گربه را دم حجله باید کشت: در آغاز هر کار باید مواظب سو استفاده دیگران بود.

79. گرگ در لباس میش: ظاهر نیک اما باطن فاسد و ریاکار.

80. بادمجان بم آفت ندارد: مقاومت در برابر سختی‌ها.

81. به دعای گربه سیاه باران نمی‌بارد: خشم خدا نسبت به افراد بدکار.

82. برای لای جرز دیوار خوبه: خیلی بی‌مصرف است.

83. به در گفت دیوار بشنود: غیرمستقیم حرف زدن.

84. برای همه مادر است برای من زن بابا: با همه مهربان و با من نامهربان است.

85. پشم در کلاه نداشتن: بی‌مایه بودن.

بهترین ضرب المثل های ایرانی با معنی

86. کوتاه خردمند به که نادان بلند: ملاک ارزش افراد ظاهر آن‌ها نیست.

87. گدا زاده، گدا زاده است تا چشمش کور: نکوهش افراد نااهل و بدذات.

88. دزد باش، مرد باش: اگر اشتباهی انجام می‌دهی اما انسانیت هم زیر پا نمی‌گذاری.

89. با آل علی هر که درافتاد ورافتاد: دشمنی بی‌حاصل با نیکی و خوبی.

90. بار کج به منزل نمی‌رسد: راه غلط به نتیجه موردنظر نمی‌رسد.

91. برای کسی بمیر که برایت تب کند: برای کسی کاری انجام بده که برای تو حداقل قدمی بردارد و او نیز به فکر تو باشد.

92. به روباه گفتند شاهدت کیست؟ گفت دمم: برای دلیل آوردن برای کار خود از چیزی استفاده کنند که از طرف خودشان باشد.

93. باید گذاشت در کوزه و آبش را خورد: ارزش نداشتن موضوع یا چیزی.

94. با یک دست دو هندوانه نمی‌شود برداشت: درآن‌واحد نمی‌شود دو کار مختلف انجام داد.

95. بازی اشکنک دارد، سر شکستنک دارد: بازی همچنان خالی از صدمه نیست.

96. توبه گرگ مرگ است: کسی که پیوسته توبه کند اما نتواند دست از عادات زشت خود بردارد.

97. آب در هاون کوبیدن: کار بیهوده انجام دادن.

98. آسمان همه‌جایش یک رنگ است: هر جا که باشی وضع همین است.

99. آبی از او گرم نمی‌شود: انتظاری از او نداشته باش، کاری انجام نمی‌دهد.

100. آدم گدا این‌همه ادا: فرومایه‌ای که فرخ فروشی کند.

ضرب المثل های معروف

101: آهسته بیا آهسته برو گربه شاخت نزند: بی‌سر و صدا انجام دادن کاری، پنهان کردن مطلب

102: احترام امام زاده با متولی آن است: احترام هر کس را باید نزدیکان او حفظ نمایند

103: از خر شیطان پیاده شدن: لج بازی نکردن

104: از کاه کوه ساختن: چیز کوچک وبی اهمیت را بزرگ جلوه دادن

105: اسب راگم کردن وپی نعلش گشتن: اصل را از دست دادن و به دنبال فرع آن گشتن

106: اگر کاه از تو نیست کاهدان از تو است: به آدم پرخور گفته می شود

107: ایراد بنی اسرائیلی گرفتن: خرده گیری نا به جا و غیر وارد

108: با پای بروی کفش پاره می شود وباسر بروی کلاه: در هر حال کار خرج دارد

109: آش دهانسوزی نیست: بسیار مطلوب و محبوب نیست

110: یک دست صدا نداره: باید با دیگران متحد بود

111: یک چشم گریان و یک خندان: در مورد کسی که دو گانه عمل می‌کند

112: فلانی اجاقش کوره: کسی است که بچه دار نمی‌شود

113: فکر نان کن که خربزه آب است: دل به چیزهای بیهوده نبستن

114: عقل اون پاره سنگ بر می داره: عقل ندارد

115: گاو بی شاخ و دم: کسی که فقط در ظاهر قوی و وحشتناک به نظر می‌رسد

116: هر که با بزرگان ستیز و خون خود ریزد: پا از گلیم خود دراز کردن

117: یک پاش لب گور است: پیر است

118: مار تو آستین پرورش دادن: محبت به افراد زیان رساننده

119: هشتش گرو نهش است: آه در بساط ندارد

 

کلام آخر

ضرب المثل‌ها عباراتی هستند که ما در اوقات مختلف از آن‌ها استفاده می‌کنیم. در پشت هر ضرب المثل حکایتی نهفته است که ممکن است در طول زمان فراموش‌شده باشند و یا دستخوش تغییر شده باشند. تعداد ضرب المثل های با معنی ایرانی و فارسی بسیار زیاد است که ما تنها به 100 مورد آن‌ها در این مقاله از مجله جوان ایرانی اکتفا کردیم.